ยิ่งโลกของเราเข้าสู่กระบวนการดิจิทัลมากขี้นเท่าไร ยิ่งมีโอกาสที่ธุรกิและบริการสร้างกลุ่มเป้าหมายเฉพาะได้ง่ายมากขึ้นเท่านั้น นวัตกรรมการบริการใหม่ๆ หลายอย่างด้านสาธารณสุขก็เกิดจากกระบวนการดิจิทัลแบบนี้ หนึ่งในนั้นคือบริการด้านเทคโนโลยีที่เรียกว่า Femtech
Femtech เป็นคำศัพท์ที่เพิ่งนำมาใช้กันในปี 2559 โดย ไอดา ทิน (Ida Tin) ผู้ประกอบการชาวเดนมาร์กผู้ก่อตั้ง Clue แอปติดตามช่วงเวลาและภาวะเจริญพันธุ์ของผู้หญิง คำๆ นี้ หมายถึงเทคโนโลยีและผลิตภัณฑ์ที่ออกแบบมาเพื่อสุขภาพของผู้หญิง ซึ่งรวมถึงธุรกิจที่เน้นการดูแลประจำเดือน การตั้งครรภ์ การคลอดบุตร การสูงวัย วัยหมดประจำเดือน การจัดการภาวะเจริญพันธุ์ และสุขภาพทางเพศ (1)
ในฐานะที่เป็นเทคโนโลยี Femtech จึงเกี่ยวข้องกับการใช้เครื่องมือด้านสุขภาพแบบดิจิทัลที่มุ่งเป้าไปที่สุขภาพของผู้หญิงเป็นส่วนใหญ่ ซึ่งรวมถึงอุปกรณ์สวมใส่ อุปกรณ์ทางการแพทย์ที่เชื่อมต่ออินเทอร์เน็ต แอปบนอุปกรณ์เคลื่อนที่ ผลิตภัณฑ์เพื่อสุขอนามัย และอื่นๆ
ตัวอย่างเช่น Clue ซึ่งเป็นแอปตรวจสุขภาพประจำเดือนที่พัฒนาโดย BioWink GmbH บริษัทเทคโนโลยีในเบอร์ลิน แอปนี้มีผู้ใช้มากกว่า 12 ล้านคนจากอย่างน้อย 180 ประเทศ ร่วมก่อตั้งโดยไอดา ทิน โดยมีเป้าหมายที่ระบุไว้คือการทำให้ประเด็นเรื่องสุขอนามัยการเจริญพันธุ์ของผู้หญิงไม่เป็นเรื่องต้องห้าม และเริ่มต้น “การปฏิวัติอนามัยการเจริญพันธุ์”
แอปพลิเคชั่น Clue จะคำนวณและคาดการณ์ช่วงเวลามีประจำเดือนของผู้ใช้ โอกาสการเจริญพันธุ์ และกลุ่มอาการก่อนมีประจำเดือน นอกจากนี้ยังแจ้งให้ผู้ใช้ทราบเวลาที่เป็นไปได้มากที่สุดหรือน้อยที่สุดในการตั้งครรภ์ และช่วยให้ผู้ใช้สามารถติดตามความเคลื่อนไหวจากหมวดหมู่สุขภาพมากกว่า 30 หมวดหมู่ รวมถึงเรื่องเพศสัมพันธ์ การนอนหลับ ความเจ็บปวด การออกกำลังกาย สุขภาพผม ผิวหนัง การย่อยอาหาร อารมณ์ และพลังงานของผู้ใช้ (2)
Clue ยังมีผลผิตภัณฑ์ที่น่าสนใจ คือ Digital contraceptive หรือยาคุมกำเนิดดิจิทัล ซึ่งที่จริงแล้วมันไม่ใช่ “ยา” แต่เป็นแนวทางการคุมดำเนิดด้วยตัวเอง ด้วยการรวมข้อมูลรอบเดือนของผู้ใช้เข้ากับอัลกอริธึมการทำนายของ Clue จากนั้นฟีเจอร์คุมกำเนิดสามารถแสดงได้ว่าวันใดที่มีความเสี่ยงสูงหรือต่ำสำหรับการตั้งครรภ์ จากนั้น ผู้ใช้สามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อให้เหมาะสมกับระดับความเสี่ยงของตน
ในวันที่มีความเสี่ยงสูง Clue แนะนำให้ผู้ใช้งดเว้นการมีเพศสัมพันธ์ทั้งหมดหรือใช้การคุมกำเนิดรูปแบบอื่น เช่น ถุงยางอนามัย และเมื่อการใช้งานมากขึ้นเรื่อยๆ อัลกอริธึมจะเรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับวงจรชีวิตของผู้ใช้แต่ละคน และทำการคาดการณ์ที่เป็นแนวทางเฉพาะบุคคลมากขึ้น และทำให้เมื่อมีเพศสัมพันธ์ก็จะมีโอกาสที่จะตั้งครรภ์น้อยลงไปเรื่อยๆ (3)
ผลิตภัณฑ์เหล่านี้ต้องได้รับการอนุมัติจากองค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา (FDA) ซึ่ง Clue เพิ่งได้รับการอนุมัติไปในช่วงต้นปีนี้ ผู้ที่ให้บริการแบบเดียวกันยังมี Natural Cycles ที่บอกว่าเป็น “การคุมกำเนิดแบบไม่มีฮอร์โมนออนไลน์” บริการนี้เป็นแอปพลิเคชั่นเหมือนกัน (มีชื่อว่า NC° Birth Control) ทำงานโดยให้ผู้ใช้ตรวจวัดอุณหภูมิของตนก่อนโดยเฉพาะในตอนเช้าเพราะอุณหภูมิจะเพิ่มขึ้นเล็กน้อยหลังจากการตกไข่ จากนั้น Natural Cycles จะใช้ข้อมูลนี้กับอัลกอริธึมที่เรียนรู้รูปแบบของวัฏจักรการตกไข่และประจำเดือนเฉพาะของผู้ใช้และสามารถทำนายช่วงการเจริญพันธุ์ของแต่ละคนได้
นอกจากนี้ ผู้ใช้ยังสามารถเพิ่มข้อมูลเพิ่มเติม เช่น อาการของรอบเดือน การเปลี่ยนแปลงของอารมณ์และข้อมูลเรื่องเพศ เมื่อใส่ข้อมูลแล้วแอปจะบอกสถานะการเจริญพันธุ์สำหรับวันนั้น คือวันสีเขียว (ไม่เจริญพันธุ์) หรือวันสีแดง (เจริญพันธุ์) แอปนี้ยังให้การเตือนความจำเกี่ยวกับสุขภาพของผู้หญิง เช่น การแจ้งเตือน PMS (กลุ่มอาการก่อนมีประจำเดือน) และเวลาที่ต้องทำการตรวจเต้านม (4)
ผลิตภัณฑ์/บริการอีกกลุ่มหนึ่งของ Femtech ที่นิยมกันคือบริการเกี่ยวกับการติดตามการเจริญพันธุ์ เช่น Flo เป็นแอปที่คอยประคับประคองผู้หญิงให้สามารถผ่านขั้นตอนของวงจรการสืบพันธุ์ เช่น ติดตามการมีประจำเดือน การทำนายวัฏจักร การเตรียมตัวสำหรับการปฏิสนธิ การตั้งครรภ์ หลังคลอดและการเป็นคุณแม่ช่วงแรก และวัยหมดประจำเดือน
โดยในตอนแรก Flo ถูกพัฒนาขึ้นครั้งแรกเพื่อใช้เป็นเครื่องมือติดตามช่วงเวลาและการตกไข่ แต่ต่อมาได้พัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพสำหรับผู้หญิงที่ขับเคลื่อนด้วยปัญญาประดิษฐ์ แอปพลิเคชั่นครอบคลุมทุกระยะของวงจรการสืบพันธุ์ รวมถึงการเริ่มมีประจำเดือน (วัยรุ่น) การติดตามวัฏจักร การเตรียมตัวสำหรับการปฏิสนธิ การตั้งครรภ์ การเป็นแม่ในระยะแรก วัยหมดประจำเดือน เป็นแอปพลิเคชั่นติดตามการมีประจำเดือนครั้งแรกที่ใช้ปัญญาประดิษฐ์เพื่อการทำนายรอบประจำเดือน/การตกไข่ที่แม่นยำ (5)
IPulse Medical เป็นบริษัทสตาร์ทอัพสัญชาติอิสราเอลมีผลิตภัณฑ์หลักคือ Livia เป็นอุปกรณ์สวมใส่บรรเทาอาการปวดประจำเดือน โดยใช้หลักการของทฤษฎีการควบคุมประตู (Gate control theory ทฤษฎีที่ใช้การป้อนตัวกระตุ้นไปที่ระบบประสาทเพื่อ้องกันไม่ให้รัยบควารู้สึกเจ็บปวด) เพื่อป้องกันตัวรับความเจ็บปวดโดยส่งคลื่นไฟฟ้าอย่างต่อเนื่องผ่านอิเล็กโทรดไปตามทางเดินของเส้นประสาทของร่างกายเพื่อปิดกั้นสัญญาณความเจ็บปวดก่อนที่จะไปถึงระบบประสาทส่วนกลาง วิธีการก็คือจะใช้ความถี่และความยาวของคลื่นไฟฟ้าที่เจาะจง ซึ่งจะปิดกั้น (หรือทำเป็นประตูกั้น/Gate) ความเจ็บปวดเฉพาะประเภทที่เกี่ยวข้องกับการมีประจำเดือน (6)
Bia Care สตาร์ทอัพในสหราชอาณาจักร มีบริการคลินิกเสมือนจริงมุ่งเป้าไปที่การปรับปรุงการดูแลวัยหมดประจำเดือนโดยผสมผสานเทคโนโลยีเข้ากับการรักษาเฉพาะบุคคล ใช้วิธีการดูแลทางไกลช่วยให้ผู้หญิงได้รับความรู้ที่จำเป็นในการควบคุมอาการ เข้าถึงตัวเลือกการรักษาที่ได้รับการตรวจสอบทางคลินิก และสามารถแบ่งปันประสบการณ์ของพวกเขากับผู้ให้บริการโดยที่ข้อมูลเป็นความลับ (7)
นอกจากนี้ยังมีเครื่องปั๊มนมที่เชื่อมต่อกับเครือข่ายดิจิทัลของบริษัท Naya Health สามารถติดตามพฤติกรรมและให้ข้อมูลเชิงลึกสำหรับคุณแม่มือใหม่เกี่ยวกับเวลาที่เหมาะสมในการปั๊มนม และวิถีชีวิตของคุณแม่จะส่งผลต่อการผลิตน้ำนมอย่างไร แอปพลิเคชั่น Naya Health Tracker จะช่วยให้ผู้ใช้สามารถบันทึกช่วงการปั๊มนม ช่วงเวลาให้นม ปริมาณน้ำนมที่ปั้มออกมาแล้ว และการนอนและการดื่มน้ำของแม่ อุปกรณ์นี้ได้รับการอนุมัติจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยาประเทศสหรัฐอเมริกาแล้ว
Femtech กำลังเติบโตอย่างรวดเร็ว แต่ก็มีความกังวลเกี่ยวกับแนวทางปฏิบัติในการแบ่งปันข้อมูลใน Femtech โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเครื่องมือติดตามภาวะเจริญพันธุ์ แอปบางตัวถูกมองว่าละเมิดหลักจริยธรรมความเป็นส่วนตัวที่คลุมเครือ หลังจากปรากฏว่ามีการแชร์ข้อมูลผู้ใช้ (โดยไม่ได้รับความยินยอม) กับบริษัทต่างๆ เช่น Facebook การทำเช่นนี้ทำให้ Facebook และบริษัทอื่นๆ ที่ Facebook ร่วมแชร์ข้อมูลของตนด้วยสามารถใช้ข้อมูลที่ได้จากบริษัท Femtech ในการทำโฆษณาหรือเสนอผลิตภัณฑ์กับผู้ใช้ด้วยผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวข้องกับการเจริญพันธุ์หรือการตั้งครรภ์ (8)
โดยกรณีแบบนี้เกิดขึ้นกับ Flo ซึ่งในเดือนกุมภาพันธ์ 2562 มีการเปิดเผยว่า Flo ได้ส่งข้อมูลสุขภาพของผู้ใช้ไปยัง Facebook โดยข้อมูลที่ถูกส่งไม่ได้รับความยินยอมจากผู้ใช้ และละเมิดนโยบายผู้พัฒนาของ Facebook ด้วย ต่อมาในเดือนกุมภาพันธ์ 2562 Flo ประกาศเปิดตัวการอัปเดตสำหรับแอปที่จะสกัดไม่ให้ส่งข้อมูลส่วนบุคคลที่ละเอียดอ่อนใดๆ เพิ่มเติมไปยังบริษัทวิเคราะห์ภายนอก เช่น Facebook และจะดำเนินการตรวจสอบการดำเนินการของบริษัทเป็นการภายในด้วย (5)
นอกจากนี้ยังมีกรณีเรื่องประสิทธิภาพการใช้งานของ Natural Cycles โดยในปี 2561 Södersjukhuset โรงพยาบาลในสตอกโฮล์ม ประเทศสวีเดน ได้ยื่นคำร้องต่อสำนักงานผลิตภัณฑืการแพทย์แห่งสวีเดน หลังจากผู้หญิง 37 คนที่บริการ Natural Cycles เป็นวิธีการหลักในการคุมกำเนิดได้พยายามทำแท้งที่โรงพยาบาลหลังจากตั้งครรภ์โดยไม่ได้ตั้งใจ (9) แต่ Natural Cycles ชี้แจงว่าว่าจำนวนการตั้งครรภ์อยู่ในอัตราประสิทธิภาพของแอป (10) ซึ่งหมายความว่าผู้รับบริการยังตั้งครรภ์ได้แต่มีโอกาสและอัตราที่น้อย เป็นความเสี่ยงที่ผู้รับบริการจะต้องแบกรับเอง