ภายหลังเหตุการณ์กระทบกระเทือนจิตใจ อาจเป็นไปได้ว่าคุณจะมีความวิตกกังวล เราเรียกอาการแบบนี้ว่า ภาวะเครียด (Acute stress disorder – ASD) ภาวะเครียดนี้จะเกิดขึ้นราวๆ หนึ่งเดือน หรืออย่างน้อย 3 วัน ผู้ที่มีภาวะเครียดจะมีอาการคล้ายกับผู้ที่ป่วยทางสภาวะจิตใจ
สาเหตุ ภาวะเครียดฉับพลัน
สาเหตุของความเครียดนั้นมีหลากหลาย การมีประสบการณ์หรือการเผชิญกับเหตุการกระทบกระเทือนจิตใจอย่างน้อย 1 เหตุการณ์ สามารถทำให้เกิดความเครียดสะสม จนนำไปสู่ภาวะเครียดโดยเหตุการณ์ที่อาจจะทำให้เกิดภาวะเครียดได้มีดังนี้:
- ความตาย
- การถูกคุกคามเกี่ยวกับความตายของตนเองหรือผู้อื่น
- การถูกคุกคามเกี่ยวกับการได้รับบาดจ็บของตนเองหรือผู้อื่น
- การถูกคุกคามเกี่ยวกับความเสียหายทางร่างกายของตนเองหรือผู้อื่น
อาการ ภาวะเครียดฉับพลัน
ลักษณะอาการของผู้ป่วยมีภาวะความเครียดคือ:
บุคลิกภาพย้อนแย้ง
หากคุณมีอาการบุคลิกภาพย้อนแย้งอย่างน้อย 3 รายการดังต่อไปนี้ สามารถบ่งชี้ได้ว่าคุณมีภาวะเครียด:
- รู้สึกมึนงง หรือไม่ตอบสนองต่ออารมณ์
- การรับรู้สภาวะแวดล้อมรอบข้างได้น้อยลง
- รู้สึกว่าสภาพแวดล้อมรอบตัวแปลกไปจากเดิม
- แยกตัวออกจากสังคม เมื่อเกิดบางความคิดหรือบางอารมณ์ว่าคนรอบข้างไม่ได้เป็นไปในทิศทางเดียวกัน
- ความจำเสื่อมแบบทิฟฟาเรทีฟ ไม่สามารถจำเหตุการณ์สำคัญในเหตุการณ์ที่กระทบกระเทือนจิตใจ
ภาวะเครียดหลังเกิดเหตุสะเทือนใจ
คุณจะมีอาการอย่างน้อย 1 อาการดังต่อไปนี้ หากคุณมีภาวะเครียดหลังเกิดเหตุสะเทือนใจ:
- เห็นภาพเดิมซ้ำๆ คิดเรื่องเดิม ฝันร้าย เห็นภาพลวงตา หรือนึกถึงภาพความทรงจำเหตุการณ์สะเทือนใจซ้ำๆ
- รู้สึกนึกถึงเหตุการณ์สะเทือนใจอยู่ตลอดเวลา
- รู้สึกทุกข์ใจเมื่อมีบางสิ่งเตือนคุณให้นึกถึงเหตุการณ์สะเทือนใจ
การหลีกเลี่ยงการพบเจอ
มีการหลีกเลี่ยงการพบเจอต่อสิ่งเร้าที่ทำให้นึกถึงเหตุการณ์สะเทือนได้แก่:
- ผู้คน
- การสนทนา
- สถานที่
- สิ่งของ
- กิจกรรม
- ความคิด
- ความรู้สึก
วิตกกังวล
ความวิตกกังวลเป็นหนึ่งในภาวะเครียด โดยประกอบไปด้วยสิ่งเหล่านี้:
- หงุดหงิด
- จับจด
- ไม่สามารถอยู่นิ่งๆได้
- เครียดตลอดเวลา
- ตกใจง่ายตลอดเวลา
การรักษา ภาวะเครียดฉับพลัน
แพทย์อาจจะใช้วิธีใดวิธีหนึ่งดังต่อไปนี้ รักษาอาการเครียดของผู้ป่วย:
- การประเมินผลทางจิตเวชเพื่อระบุข้อมูลที่จำเพาะของผู้ป่วย
- พักรักษาตัวในโรงพยาบาลเพื่อเลี่ยงการฆ่าตัวตายหรือทำร้ายผู้อื่น
- การให้ความช่วยเหลือในเรื่องปัจจัยสี่
- นักจิตวิทยาให้คำแนะนำและความรู้เกี่ยวกับอาการของผู้ป่วย
- การให้ยาบรรเทาอาการ เช่น ยาลดความวิตกกังวล ยาSSRIs และยารักษาโรคซึมเศร้า
- การบำบัดพฤติกรรมทางปัญญา เพื่อเพิ่มความรวดเร็วในการฟื้นตัวและไม่ให้ผู้ป่วยกลับมาเป็นโรคที่เกิดจากความเครียดอีก
- การรักษาด้วยการสัมผัส
- การสะกดจิต