Ventriculostomy คือการผ่าตัดใส่ท่อซิลิโคนหรือพลาสติกใสขนาดเล็กผ่านเนื้อสมองเข้าสู่ ventricle ตำแหน่งที่นิยม คือ anterior (frontal) horn ของ lateral ventricle
ประโยชน์ของการผ่าตัด ventriculostomy ได้แก่ ใช้วัดความดันในกะโหลกศีรษะ (intracranial pressure; ICP) และการระบาย CSF จึงจัดอยู่ในกลุ่มการรักษาที่เรียกว่า external ventricular drainage (EVD) เช่นเดียวกับการใส่สายระบายเอว (lumbar drainage)
จุดเด่นของการสายระบายโพรงสมองนี้ ได้แก่ วัด ICP ได้อย่างมีประสิทธิภาพใกล้เคียงกับเครื่องมือทันสมัยรูปแบบอื่น สามารถปรับเครื่องเข้าสู่ภาวะมาตรฐานใหม่ได้ (recalibration) และราคาถูกกว่าเครื่องมืออื่นมาก
1. โพรงสมองคั่งน้ำเฉียบพลัน (acute hydrocephalus) ซึ่งมักเป็นภาวะแทรกซ้อนจากโรคสมอง เช่น
2. ผู้บาดเจ็บสมองที่มีภาวะความดันในกะโหลกศีรษะสูง (increased intracranial pressure; IICP) หรือผู้บาดเจ็บสมองที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะ IICP มีข้อบ่งชี้ 2 กรณี คือ
3. การติดเชื้อของสายระบายโพรงสมองแบบถาวร เช่น ventriculoperitoneal shunt เป็นต้น โดยเป็นการใส่ EVD ชั่วคราวระหว่างรอรักษาภาวะติดเชื้อ