ช็อกโกแลตซีสต์ คือ อาการปวดจำเดือนมาก หรือปวดนานกว่าปกติ อาจเป็นสัญญาณของโรคช็อกโกแลตซีสต์ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของโรค "เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่"
ในทุกๆ เดือน เยื่อบุโพรงมดลูกของเราจะค่อยๆ หนาตัวขึ้น จากอิทธิพลของฮอร์โมนรังไข่ เมื่อถึงรอบเดือน เยื่อบุโพรงมดลูกจะลอกตัวออกมาพร้อมเลือดส่วนหนึ่ง เรียกว่าเป็นประจำเดือน
สาเหตุ ช็อคโกแลตซีสต์
ในปัจจุบันเชื่อว่าสาเหตุเกิดจากเซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกนี้ไหลตามเลือดประจำเดือน เข้าไปในช่องท้องและไปก่อตัวเจริญเติบโตอยู่ภายในช่องท้อง จะไม่เหมือนกันในแต่ละคน บางคนเพียงแค่เกาะอยู่เฉย ๆ และเจริญเติบโตเฉพาะที่ บางคนเกาะแล้วกินลึกลงไปในเนื้อเรื่อย ๆ ทำให้เนื้อเยื่อปกติเสียไป เช่น เนื้อของมดลูก เนื้อของท่อนำไข่ เป็นต้น
อาการ ช็อคโกแลตซีสต์
- ปวดประจำเดือน มักมีอาการปวดมาก หรือปวดมากขึ้นเรื่อยๆ ทุกเดือน ปวดร้าวไปหลัง หรือร้าวลงก้นกบ กินยาแก้ปวดก็บรรเทาอาการได้ไม่มาก
- ปวดท้องน้อยเรื้อรัง ไม่มีประจำเดือนก็ปวด เป็นสาเหตุจากการมีพังผืดในช่องท้อง
- มีบุตรยาก แต่งงานหลายปีแล้วยังไม่สามารถมีบุตรได้
- บางรายอาจมีอาการปวดขณะถ่ายอุจจาระหรือปวดบริเวณอุ้งเชิงกรานมากขณะปัสสาวะ
- มีเลือดออกกะปริบกะปรอยทางช่องคลอด หรืออาการอื่น ๆ คล้ายกับช่วงมีประจำเดือน
การป้องกัน ช็อกโกแลตซีสต์
ช็อกโกแลตซีสต์ไม่สามารป้องกันได้ เนื่องจากยังไม่ทราบสาเหตุการเกิดที่แน่ชัด แต่เชื่อว่าการใช้ยาคุมกำเนิดเป็นระยะเวลานาน เช่น ห่วงคุมกำเนิด ยาเม็ดหรือแผ่นแปะคุมกำเนิด อาจช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดช็อกโกแลตซีสต์ให้น้อยลง
การวินิจฉัย ช็อคโกแลตซีสต์
ต้องอาศัยประวัติ ตรวจร่างกาย ตรวจภายใน แพทย์อาจจะพอบอกได้ว่าผู้ป่วยมีโรคนี้หรือไม่ และหากยังสงสัยแพทย์จะทำการอัลตราซาวน์ตรวจดูอวัยวะในอุ้งเชิงกราน มาประกอบกัน บางครั้งสามารถตรวจเจอโดยบังเอิญจากการตรวจร่างกายประจำปี
การรักษา ช็อคโกแลตซีสต์
มีทั้งการใช้ยา และการผ่าตัด ผู้ป่วยควรรับคำปรึกษา การวางแผนการรักษากับสูตินรีแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
ในกรณีที่จำเป็นต้องได้รับการรักษาโดยการผ่าตัด การผ่าตัดส่องกล้อง นับเป็นการผ่าตัดที่เป็นทางเลือกที่ดีที่สุดในปัจจุบันเทคโนโลยีส่องกล้อง NOTES ทำให้การผ่าตัดส่องกล้อง สามารถมองเห็นรอยโรคได้ชัดเจน ผ่าตัดได้แม่นยำ ลดอาการเจ็บแผลหลังผ่าตัด และลดระยะเวลาในการพักฟื้นได้