โรคท็อกโซพลาสโมสิส หรือโรคขี้แมว Toxoplasmosis คือ โรคติดเชื้อที่เกิดจากปรสิต Toxoplasma gondii ซึ่งพบได้ในอุจจาระแมว เนื้อสัตว์ที่ปรุงไม่สุก โดยเฉพาะ เนื้อกวาง แกะ และหมู และติดจากน้ำที่มีปรสิต
โรคนี้ทำให้ถึงตายได้ หรือทำให้เกิดความพิการแต่กำเนิดอย่างรุนแรงในทารกที่มารดาติดเชื้อนี้ เป็นเหตุให้แพทย์ไม่แนะนำให้หญิงตั้งครรภ์เก็บหรือทำความสะอาดถาดอุจจาระแมว
สาเหตุโรคท็อคโซพลาสซิส
ติดเชื้อ T. gondii จากเนื้อสัตว์ดิบหรือปรุงไม่สุกที่ปนเปื้อนปรสิต และดื่มนำ้ที่มีเชื้อโรค กรณีที่เกิดได้ยาก เช่น ได้รับเชื้อจากการให้เลือดหรือการปลูกถ่ายอวัยวะ
ปรสิตออกจากร่างกายทางอุจจาระ จึงพบในพืชผักที่ปนเปื้อนด้วยปุ๋ยคอก จึงควรล้างให้สะอาดก่อนรับประทาน
จากการตรวจสอบ พบปรสิตในอุจจาระแมว แม้ว่าจะพบปรสิตนี้ได้ในสัตว์เลือดอุ่นเกือบทุกชนิด แต่แมวเป็นสัตว์ชนิดเดียวที่ปรสิตอยู่ด้วยได้ ( มันสามารถออกไข่และสืบพันธุ์ได้เมื่ออยู่ในตัวแมว) และออกจากร่างกายแมวทางอุจจาระ แมวจะไม่แสดงอาการใดๆแม้ว่าจะมีปรสิตอยู่ในตัว
คนจะได้รับเชื้อปรสิตจากการกิน เช่นเมื่อสัมผัสกับอุจจาระแมวที่มีเชื้อ ส่วนใหญ่คือหลังจากเก็บอุจจาระแมว แล้วไม่ล้างมือ
หญิงมีครรภ์มีความเสี่ยงมากที่จะพาเชื้อเข้าไปให้เด็กในครรภ์ จากการเก็บอุจจาระแมว จึงควรให้ผู้อื่นจัดการแทน หากจำเป็นต้องทำเอง ควรใส่ถุงมือ และทำความสะอาดกล่องอุจจาระแมวทุกวัน ปรสิตที่ออกมาจากตัวแมว มีชีวิตอยู่ได้ 1-5 วัน
แต่การติดเชื้อจากแมวสู่คนก็พบได้ยาก โดยทั่วไปแมวที่เลี้ยงในบ้านไม่มีโอกาสได้รับเชื้อปรสิต แมวจรและแมวป่ามักเป็นพาหะของปรสิต
ในสหรัฐอเมริกา การได้รับเชื้อปรสิตมักเกิดจากการกินเนื้อดิบหรือผัก ผลไม้ที่ไม่ได้ล้างทำความสะอาด
อาการของโรคท็อคโซพลาสซิส
ผู้ที่ติดเชื้อมักไม่มีอาการให้เห็นชัดเจน แต่หากมี จะพบว่ามีอาการดังนี้
- มีไข้
- ต่อมน้ำเหลืองโต โดยเฉพาะที่คอ
- ปวดศีรษะ
การรักษาโรคท็อคโซพลาสซิส
แพทย์มักไม่แนะนำให้รักษา หากไม่มีอาการ ผู้ติดเชื้อที่แข็งแรงดี มักไม่มีอาการหรือมีอาการน้อยซึ่งร่างกายจะปรับตัวได้เอง
หากโรคมีความร้ายแรง มีอาการอยู่นาน ติดเชื้อที่ตาหรืออวัยวะภายใน แพทย์จะให้ยา pyrimethamine (Daraprim)ซึ่งใช้รักษามาลาเรียด้วย และ Sulfadiazineซึ่งเป็นยาปฎิชีวนะ
หากท่านมี HIV หรือ AIDS ท่านอาจต้องใช้ยานี้ไปตลอดชีวิต Pyrimethamine จะลดระดับ folic acid ในเลือด(เป็นวิตามินB ชนิดหนึ่ง)แพทย์อาจต้องให้วิตามิน B เพิ่ม เมื่อให้ยา Pyrimethamine