ไลเคน พลานัส (Lichen Planus) คือการอักเสบเรื้อรังที่ก่อให้เกิดผื่นที่ผิวหนังซึ่งเกิดจากกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน ยังไม่ทราบว่าทำไมจึงเกิด อาจเกิดจากปัจจัยหลายชนิด และแต่ละกรณีก็แตกต่างกันไป สิ่งที่น่าจะเป็นสาเหตุ เช่น
บางครั้งไลเคนพลานัส เกิดพร้อมกับโรคภูมิแพ้ตัวเองชนิดอื่นๆ แม้ว่ามันจะทำให้ไม่สุขสบายแต่ไม่ใช่โรคที่ร้ายแรงและไม่ติดต่อ
แต่มีภาวะที่หายากบางชนิดที่ร้ายแรงและเจ็บปวด รักษาโดยใช้ยาทาและยารับประทานเพื่อลดอาการ หรือใช้ยากดภูมิคุ้มกัน
อาการไลเคน พลานัส
อาการที่พบบ่อย เช่น
- ผื่นหรือตุ่มนูนแบนสีม่วงคล้ำที่ผิวหนังหรืออวัยวะเพศ
- เกิดผื่นและกระจายไปทั่วตัวเป็นระยะเวลานานหลายสัปดาห์หรือสองสามเดือน
- คันบริเวณที่ผื่นขึ้น
- มีแผลลวดลายคล้ายลูกไม้ในปาก ทำให้ปวดหรือปวดแสบปวดร้อน
- มีตุ่มน้ำ และแตกเป็นแผลตกสะเก็ด
- มีเส้นสีขาวบางๆเหนือบริเวณผื่น
ไลเคน พลานัสชนิดที่พบบ่อยมักเกิดที่ผิวหนัง เกิดอยู่หลายสัปดาห์ มีผื่นและกระจายไปทั่วตัว มักหายไปเองภายใน 6-16 เดือน บริเวณที่พบรองลงมานอกจากที่ผิวหนังหรือที่อวัยวะเพศ คือ
- เยื่อบุผิว
- เล็บ
- หนังศีรษะ
โรคนี้พบมากในตะวันออกกลาง เอเชีย แอฟริกา และละตินอเมริกา
การรักษาโรคไลเคน พลานัส
ไลเคน พลานัสที่ไม่รุนแรงมักหายไปเองภายในหลายสัปดาห์หรือหลายเดือน ไม่จำเป็นต้องรักษา หากอาการทำให้ไม่สบายตัวหรือมีอาการรุนแรง แพทย์จะสั่งยาให้
ไม่มีการรักษาเฉพาะสำหรับโรคนี้ แต่ยาที่ใช้รักษาอาการช่วยได้มาก และบางครั้งยังรักษาที่สาเหตุได้ด้วย ยาที่แพทย์มักสั่งเช่น
- retinoids ซึ่งเป็นอนุพันธ์ของวิตามินเอ ใช้ทาหรือกิน
- ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ ลดการอักเสบ ใช้ทา กิน หรือฉีด
- antihistamines ลดการอักเสบและช่วยได้มากหากผื่นนั้นเกิดจากสารก่อภูมิแพ้
- ครีมชนิดไม่มีสเตียรอยด์ ใช้ทาช่วยลดปฏิกิริยาภูมิแพ้และลดผื่น
- การใช้แสงอัลตร้าไวโอเลต
การดูแลตนเองที่บ้าน
ดูแลตนเองได้ เช่น
- ไม่เกาที่บริเวณมีผื่น
- ประคบเย็นที่บริเวณผื่น
- ใช้ครีมทาแก้คันที่มีขายทั่วไป