สิวข้าวสาร หรือสิวหิน (Milium Cysts) มีลักษณะเป็นตุ่มสีขาวขนาดเล็กซึ่งมักขึ้นที่บริเวณจมูก และแก้ม มักจะมีลักษณะขึ้นรวมกันเป็นกลุ่ม กลุ่มของซีสต์จะเรียกว่า Milia
สิวข้าวสารเกิดขึ้นเมื่อเคราติน อุดตันอยู่ใต้ชั้นผิวหนัง เคราติน (Keratin) คือโปรตีนที่มีโครงสร้างแข็งแรง พบได้ในเซลล์เนื้อเยื่อผิวหนัง เส้นผม และเล็บ
สิวข้าวสารสามารถพบได้ในคนทุกเชื้อชาติ ทุกเพศและทุกวัย แต่ส่วนใหญ่มักพบในเด็กแรกเกิด
สาเหตุ สิวข้าวสาร
สาเหตุการเกิดในทารกแรกเกิด จะต่างกันกับในเด็กโตและผู้ใหญ่
ทารกแรกเกิด
ในทารกแรกเกิด สิวข้าวสารเกิดขึ้นได้โดยไม่ทราบสาเหตุ มักจะสับสนกับภาวะสิวทารก (Baby Acne) ที่เกิดจากฮอร์โมนจากแม่
สิวข้าวสารมักจะมักจะมีมาตั้งแต่แรกคลอด ไม่มีอาการอักเสบและบวม ซึ่งไม่เหมือนกับสิวทารก ที่จะมีอาการหลังคลอดประมาณ 2-4 สัปดาห์ มีอาการอักเสบและบวม
ในเด็กโตและผู้ใหญ่ สิวข้าวสารมักจะเกิดจากผิวที่ถูกทำลายบางชนิด เช่น
ตุ่มน้ำที่เกิดจากภาวะควมผิดปกติของผิวหนัง เช่น โรคดักแด้ (epidermolysis bullosa) โรคภูมิคุ้มกันทำลายตัวเองชนิดหนึ่ง (cicatrical pemphigoid) ความผิดปกติในกระบวนการสร้างเหล็ก (Porphyria Cutanea Tarda)
ตุ่มน้ำที่เกิดจากการบาดเจ็บ เช่น สัมผัสโดนพืชที่มีพิษ
ภาวะผิวไหม้
ภาวะผิวถูกทำลายจากการสัมผัสแสงแดดเป็นระยะเวลานาน
การใช้ยากลุ่มสเตรียรอยด์ทาผิวเป็นระยะเวลานาน
หัตถการผลัดเซลล์ผิวบางชนิด เช่น การขัดผิวด้วยหัวขัด (Dermabrasion) หรือการใช้เลเซอร์ (Laser Resurfacing)
สิวข้าวสารสามารถเกิดมากขึ้นได้หากผิวหนังสูญเสียกระบวนการผลัดเซลล์ผิวด้วยตัวเอง ซึ่งทำให้เซลล์ผิวเกิดความแก่
ประเภท สิวข้าวสาร
ชนิดของสิวข้าวสารจะแยกตามอายุที่มีสิวเกิดขึ้น หรือสิ่งที่ทำให้เกิดสิว ทั้งสองชนิดนี้จะแบ่งการเกิดเป็น 2 ชนิด ดังนี้
Primary Milla จะเกิดจากเนื้อเยื่อเคราตินอุดตัน มักพบบริเวณใบหน้าของเด็กทารกและผู้ใหญ่
Secondary Milia มีลักษณะคล้ายกัน แต่จะเกิดจากมีบางสิ่งอุดตันรูขุมขน เช่นการบาดเจ็บที่ผิวหนัง ผิวไหม้ หรือผิวเป็นตุ่มน้ำ
สิวข้าวสารในทารก
มักจะเป็นชนิด primary milia พบในทารกแรกเกิดและหายได้เองภายในไม่กี่สัปดาห์ สิวมักจะพบในบริเวณใบหน้า หนังศีรษะ และลำตัวช่วงบน จากการเก็บข้อมูลที่ Seattle Children Hospital พบสิวข้าวสารในทารกได้ 40%
Primary Milia ในเด็กโตและผู้ใหญ่
สามารถพบสิวได้บริเวณเปลือกตา หน้าผาก และอวัยวะเพศ Primary milia สามารถหายเองได้ภายในไม่กี่สัปดาห์หรืออาจจะเป็นเดือน
อาการ สิวข้าวสาร
สิวข้าวสารมีลักษณะเป็นตุ่มสีขาวขนาดเล็กรูปร่างเหมือนโดม มักมีสีขาวหรือเหลือง ส่วนใหญ่จะไม่มีอาการคันหรือเจ็บ แต่อาจทำให้รู้สึกระคายเคืองในบางราย เสื้อผ้าหรือผ้าปูที่นอนที่มีเนื้อสากสามารถทำให้สิวข้าวสารเกิดอาการระคายเคืองและมีลักษณะแดงมากขึ้น
ถุงน้ำ (Cysts) สามารถพบได้บ่อยบริเวณใบหน้า ริมฝีปาก เปลือกตา และแก้ม แต่ก็อาจพบในบริเวณอื่นของร่างกายได้บ้าง เช่น ลำตัว หรืออวัยวะเพศ
ภาวะนี้มีความคล้ายกับอีกภาวะหนึ่งที่เรียกว่า Epstein pearls ซึ่งมีลักษณะของตุ่มคล้ายกันแต่จะเกิดขึ้นที่เหงือกและในปากของทารกแรกเกิด ภาวะ Milia มักจะถูกเข้าใจผิดว่าเป็นสิวทารก (baby acne) ซึ่งที่จริงแล้ว คำว่า acne ใช้กับสิวที่เกิดจากเชื้อ P. acne ซึ่งมีกลไกการเกิดต่างกัน
การรักษา สิวข้าวสาร
โดยทั่วไป สิวข้าวสารอาจหายได้เองภายในไม่กี่สัปดาห์หรือไม่กี่เดือน และอาจไม่จำเป็นต้องรักษาหรือกำจัดออกไป แต่หากสิวข้าวสารสร้างความรำคาญใจหรือส่งผลต่อภาพลักษณ์และความงาม ผู้ป่วยอาจบรรเทาอาการได้ด้วยวิธีดังต่อไปนี้
- ดูแลตนเอง หรือดูแลเด็กที่เป็นสิวข้าวสารโดยการล้างหน้าให้สะอาดด้วยน้ำอุ่นหรือสบู่เด็กอ่อนทุกวันแล้วซับหน้าให้แห้งอย่างอ่อนโยน หลีกเลี่ยงการใช้โลชั่นหรือออยล์บนใบหน้า และห้ามกดหรือเจาะสิว
- ใช้ยา เช่น ใช้ยาทาเรตินอยด์เพื่อลดการแพร่กระจายของสิว หรือยามิโนไซคลีนเพื่อรักษาสิวข้าวสารชนิดแบนราบ
- กำจัดสิ่งอุดตันภายในสิว หากสิวข้าวสารแตก ให้ใช้เข็มหรือใบมีดปลอดเชื้อกดหรือสะกิดเอาวัตถุภายในสิวออกมา
- กำจัดสิว อาจกำจัดสิวข้าวสารโดยการลอกหน้าด้วยสารเคมี การยิงเลเซอร์ การใช้ความเย็นจัดทำลายสิว การใช้ความร้อนจากกระแสไฟฟ้า รวมถึงการขัดหรือขูดผิวหนัง เป็นต้น