ภาวะน้ำคร่ำมาก (Polyhydramnios) คือ ภาวะที่มีปริมาณน้ำในถุงน้ำคร่ำมากผิดปกติ ถุงน้ำคร่ำเกิดการขยายตัว และอาจมีอาการข้างเคียงต่าง ๆ ตามมา โดยทั่วไปจะพบในหญิงที่กำลังตั้งครรภ์ 1 – 2% อาการส่วนใหญ่ของภาวะน้ำคร่ำมากจะไม่รุนแรง และเกิดจากการสะสมของน้ำคร่ำทีละน้อยในช่วงอายุครรภ์ท้าย ๆ หากภาวะน้ำคร่ำมากรุนแรงอาจทำให้หายใจไม่ออก เจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนด หรือมีอาการอื่น ๆ
ดังนั้นหากได้การวินิจฉัยว่าเป็นภาวะน้ำคร่ำมาก แพทย์อาจตรวจครรภ์ของผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อน การรักษาขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ ภาวะน้ำคร่ำมากเป็นสำคัญ กรณีอาการไม่รุนแรงสามารถหายเองได้
สาเหตุ ภาวะน้ำคร่ำมาก
สาเหตุที่บางประการที่ทำให้เกิดภาวะน้ำคร่ำมาก คือ :
- ความผิดปกติแต่กำเนิดที่ส่งผลต่อระบบทางเดินอาหารหรือระบบประสาทส่วนกลางของทารก
- อาการเบาหวานของมารดา
- การถ่ายเทเลือดในภาวพตั้งครรภ์ผิดปกติ คือกรณีที่เป็นครรภ์แฝดแล้วแฝดคนหนึ่งได้รับเลือดมากเกินไป ส่งผลให้แฝดอีกคู่ได้รับเลือดน้อยเกินไป
- ภาวะขาดเซลล์เม็ดเลือดแดงในทารก (โรคโลหิตจางของทารกในครรภ์)
- ความเข้ากันไม่ได้ระหว่างเลือดของแม่และทารก
- การติดเชื้อระหว่างตั้งครรภ์
แต่ในบางกรณีก็ไม่สามารถหาสาเหตุของภาวะน้ำคร่ำมากได้
อาการ ภาวะน้ำคร่ำมาก
อาการภาวะน้ำคร่ำมากจะส่งผลกระทบต่อความดันภายในมดลูก และอวัยวะใกล้เคียง
กรณีภาวะน้ำคร่ำมากไม่รุนแรงอาจแสดงอาการเพียงเล็กน้อย หรือไม่มีอาการใดเลย แต่หากภาวะน้ำคร่ำมากมี ความรุนแรงอาจแสดงอาการดังนี้:
- หายใจถี่หรือหายใจไม่ออก
- ขาบวม และท้องบวม
- รู้สึกปวดบริเวณมดลูกหรือมีการหดตัว
- ความผิดปกติของทารกในครรภ์ เช่นการคว่ำตัวของทารก
แพทย์สันนิษฐานอาการภาวะน้ำคร่ำมาก เมื่อมดลูกของแม่ขยายใหญ่ผิดปกติ และรู้สึกทารกในครรภ์มีความผิดปกติ
การรักษา ภาวะน้ำคร่ำมาก
กรณีภาวะน้ำคร่ำมากไม่รุนแรงมักหายได้เอง แต่อาจต้องเข้ารับการตรวจสอบอย่างสม่ำเสมอ เนื่องจากอาการอาจเกิดซ้ำ แต่หากหายเองไม่ได้ แพทย์จะทำการรักษาตามทางเลือกดังนี้
การรักษาที่สาเหตุ
กรณีภาวะน้ำคร่ำมากเกิดจากโรคเบาหวานที่เกิดในระหว่างตั้งครรภ์ แพทย์จะพิจารณารักษาโรคเบาหวาน เพื่อบรรเทา และรักษาภาวะน้ำคร่ำมาก กรณีผู้ตั้งครรภ์มีโรคประจำตัวต่าง ๆ ควรแจ้งให้แพทย์ที่ดูแลครรภ์ทราบทันที
การรักษาตามอาการ
กรณีภาวะน้ำคร่ำมากส่งผลต่อใช้ชีวิตประจำวัน แพทย์อาจพิจารณาแนวทางการรักษา ดังนี้
- การเจาะเพื่อนำน้ำคร่ำส่วนเกินออก ช่วยลดปริมาณน้ำคร่ำให้อยู่ในระดับปกติ แพทย์จะพิจารณาตามความจำเป็นเพราะวิธีนี้มีความเสี่ยงที่จะทำให้คลอดก่อนกำหนด
- การรักษาด้วยยาอินโดเมทาซิน เป็นยาช่วยลดปริมาณน้ำคร่ำและปัสสาวะของทารก ซึ่งต้องพิจารณษจากอายุครรภ์ เพราะหากอายุครรภ์มากจะเสี่ยงที่ทำให้เกิดภาวะหัวใจของทารกผิดปกติ
- การทำคลอดก่อนกำหนด แพทย์อาจพิจารณาหากอาการแทรกซ้อนจากภาวะน้ำคร่ำมากมีความรุนแรง
แม้เข้ารับการรักษาแล้ว แพทย์ก็จะยังตรวจติดตามอาการอย่างใกล้ชิดต่อไป