การสังเกตว่าคนที่เรารู้จักหรือพบเห็นหวาดระแวง นั้น อาจจะไม่ง่ายนัก โดยเฉพาะคนหวาดระแวงที่อายุมาก หรือมีการศึกษา เวลาระแวงจะสังเกตได้ยาก เพราะ เขาพอจะรู้ตัวว่าควรระแวงแบบไหน ทำให้ดูไม่ผิดปกตินัก สำหรับรายที่ระแวงมากๆ หรืออายุน้อย เช่น วัยรุ่น 15-16 ปีกลุ่มโรคจิตเภท ค่อนข้างชัดเจน และไม่มีระแวงอย่างเดียว มีอาการหูแว่วประสาทหลอน ไม่อาบน้ำ ไม่แปรงฟัน ไม่ดูแลตัวเอง เคยเรียนหนังสือก็ไม่ไปเรียน สิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่สังเกตได้ชัด
นอกจากการสังเกตอาการหวาดระแวงแล้ว ควรจะต้องดูอาการทั่วๆ ไป (ทำงานได้มั้ย เรียนได้มั้ย) ซึ่งเป็น ตัวบอกว่าเขาผิดปกติ เพราะถ้าเกิดระแวงแล้วไม่ไปเรียน ไม่ไปทำงาน แสดงว่าผิดปกติชัดเจน แต่ถ้าทำงานอะไรได้ตั้งหลายอย่าง จะต้องดูอาการอื่นๆ ร่วมด้วย
ถ้าญาติไม่แน่ใจอาจจะไปปรึกษากับแพทย์ก่อนก็ได้ บางรายอาจจะตรวจสอบยาก ต้องใช้การทดสอบทางจิตวิทยาเข้าช่วย เหมือนกับการตรวจทางห้องปฏิบัติการ หรือรายที่มีอายุมาก สาเหตุไม่ชัดเจน จะต้อง ตรวจร่างกายด้วย
ผู้ป่วยบางรายมีอาการทางกายที่ส่งผลให้เกิดอาการ ทางจิต เช่น ผู้ป่วยโรคต่อมไทรอยด์เป็นพิษ เนื้องอกในสมอง โรคเอสแอลอีขึ้นสมอง ก็ทำให้เกิดความหวาด ระแวงได้ ถึงแม้จะพบได้ไม่บ่อยแต่เป็นสิ่งที่จิตแพทย์จะต้องสังเกตว่าเขามีอาการทางร่างกายด้วยหรือไม่