โรคเพมฟิกอยด์ (Pemphigiod) หรือโรคตุ่มน้ำพองใสเป็นโรคหายากที่เกิดจากภูมิคุ้มกันผิดปกติ เกิดได้คนทุกอายุ รวมทั้งเด็ก แต่พบบ่อยในผู้สูงอายุ โรคนี้เกิดจากภูมิคุ้มกันผิดปกติทำให้มีผื่นและตุ่มน้ำที่ขา แขนและหน้าท้อง
ตุ่มน้ำนี้เกิดที่เยื่อบุต่างๆได้ด้วย เยื่อบุมีหน้าที่สร้างเมือกเพื่อปกป้องอวัยวะภายใน เพมฟิกอยด์เกิดได้ที่เยื่อบุตา จมูก ปากและอวัยวะเพศ อาจเกิดได้ในขณะตั้งครรภ์
โรคนี้ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่มีวิธีการรักษาที่ควบคุมอาการไม่ให้กำเริบได้
สาเหตุ เพมฟิกอยด์
เพมฟิกอยด์เป็นโรคภูมิคุ้มกันผิดปกติ นั่นคือภูมิคุ้มกันทำร้ายเนื้อเยื่อปกติของร่างกาย ในกรณีนี้ ภูมิคุ้มกันสร้างแอนติบอดีเพื่อทำลายเนื้อเยื่อใต้ผิวหนังชั้นนอก ทำให้ชั้นของผิวหนังแยกจากกันและเกิดตุ่มน้ำและเจ็บปวด ยังไม่มีความเข้าใจถ่องแท้ว่ากลไกนี้เกิดขึ้นได้อย่างไร
ในหลายกรณี ไม่พบว่ามีสิ่งกระตุ้นเฉพาะที่ทำให้เกิดเพมฟิกอยด์ แต่อาจเกิดได้จาก
- ยาบางชนิด
- ได้รับรังสีรักษา
- ได้รับการรักษาด้วยแสงอัลตราไวโอเลต
ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันผิดปกติอยู่ก่อน มักมีความเสี่ยงสูงที่จะเกิดโรคนี้ และยังพบในผู้สูงอายุมากกว่าในวัยอื่น เกิดกับผู้หญิงมากกว่าผู้ชายเล็กน้อย
อาการ โรคเพมฟิกอยด์
อาการที่พบบ่อยคือมีตุ่มน้ำที่แขน ขา หน้าท้องและเยื่อบุต่างๆ เป็นผื่นลมพิษและคัน ตุ่มน้ำที่เกิดมีลักษณะเดียวกัน ไม่ว่าจะเกิดที่ส่วนไหนของร่างกาย
- มีผื่นแดงเกิดก่อน และมีตุ่มน้ำตามมา
- ตุ่มน้ำใหญ่และมีของเหลวใสอยู่ข้างใน อาจมีเลือดในตุ่มน้ำ
- ตุ่มน้ำนั้นมีผิวหนาและแตกยาก
- ผิวหนังรอบๆมักปกติ หรืออาจมีสีแดงหรือดำเล็กน้อย
- ถ้าถุงน้ำแตกจะเจ็บปวดมาก
การรักษา โรคเพมฟิกอยด์
โรคเพมฟิกอยด์รักษาหายขาดไม่ได้ แต่มีการรักษาที่ช่วยลดอาการอย่างได้ผล แพทย์มักให้ใช้คอร์สติโคสเตียรอยด์ในรูปของยาเม็ดหรือยาทา ยานี้ช่วยลดการอักเสบและทำให้ตุ่มน้ำหายไป ลดอาการคัน แต่ถ้าใช้ไปนานๆจะมีผลข้างเคียงร้ายแรง ดังนั้นแพทย์จะค่อย ๆ ลดยาลงถ้าตุ่มน้ำหายไปแล้ว
การรักษาอื่นเช่น ให้ยากดภูมิคุ้มกัน มักใช้ร่วมกับคอร์ติโคสเตียรอยด์ แม้ยากดภูมิคุ้มกันจะข่วยได้ แต่อาจเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่าย แพทย์จะให้ยาปฏิชีวนะเข่น เตตร้าซัยคลิน ร่วมด้วย เพื่อลดการอักเสบและติดเชื้อ