ภาวะพิษเหตุติดเชื้อ (Septic Shock) คือ การติดเชื้อ และเป็นสาเหตุที่ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของร่างกายที่มีความรุนแรง ซึ่งสามารถทำให้เกิดภาวะที่อันตรายและอาจถึงแก่ชีวิตได้
ภาวะดังกล่าวนี้เกิดขึ้นเมื่อสารเคมีในร่างกายต่อสู้กับการติดเชื้อด้วยการไปกระตุ้นอาการอักเสบโดยถูกส่งเข้าไปสู่กระแสเลือด
แพทย์จำแนกภาวะเหตุพิษติดเชื้อออกเป็น 3 ระดับ คือ:
- ภาวะเหตุพิษติดเชื้อคือ ภาวะที่มีการติดเชื้อเข้าสู่กระแสเลือดและเป็นสาเหตุให้เกิดการอักเสบในร่างกาย
- ภาวะเหตุพิษติดเชื้อแบบรุนแรงคือ เมื่อเกิดการติดเชื้อที่มีความรุนแรงมากพอที่ส่งผลต่อการทำงานของอวัยวะต่างๆ เช่น หัวใจ, สมอง,และไต
- ภาวะช็อกเหตุพิษติดเชื้อคือ เมื่อมีอาการความดันเลือดตกซึ่งทำให้ระบบทางเดินหายใจหรือหัวใจล้มเหลว, โรคหลอดเลือดสมอง, อวัยวะอื่นๆล้มเหลวและเสียชีวิต
เมื่อมีการอักเสบที่เป็นผลมาจากเหตุพิษติดเชื้อจะทำให้เส้นเลือดเล็กๆมีลิ่มเลือด ซึ่งลิ่มเลือดนี้จะขัดขวางไม่ให้ออกซิเจนและสารอาหารไปสู่อวัยวะที่จำเป็นของร่างกาย
การอักเสบมักเกิดขึ้นในผู้สูงอายุหรือผู้ที่มีระบบภูมิต้านทานอ่อนแอ แต่ภาวะเหตุพิษติดเชื้อและภาวะช็อกเหตุพิษติดเชื้อทั้งคู่สามารถเกิดขึ้นได้กับทุกๆคน
ภาวะช็อกเหตุพิษติดเชื้อคือสาเหตุหลักๆที่ทำให้เกิดการเสียชีวิตในหอผู้ป่วยวิกฤตของประเทศสหรัฐอเมริกา
สาเหตุ ภาวะช็อกเหตุพิษติดเชื้อ
การติดเชื้อแบคทีเรีย, เชื้อรา, หรือเชื้อไวรัสอาจเป็นสาเหตุของภาวะเหตุพิษติดเชื้อได้ การติดเชื้อทุกชนิดสามารถเกิดขึ้นได้ทั้งที่บ้านหรือในขณะพักรักษาตัวจากโรคอื่นๆที่โรงพยาบาล
ภาวะเหตุพิษติดเชื้อมักเกิดจาก:
- มีการติดเชื้อที่ท้องหรือระบบย่อยอาหาร
- ปอดติดเชื้อ เช่นโรคปอดบวม
- การติดเชื้อในท่อปัสสาวะ
- การติดเชื้อที่ระบบสืบพันธ์
อาการของภาวะช็อกเหตุพิษติดเชื้อ
อาการเบื้องต้นของภาวะช็อกเหตุพิษติดเชื้อที่ไม่ควรมองข้าม คือ:
- มีไข้สูง มักสูงกว่า 38˚C
- อุณหภูมิร่างกายลดต่ำ (ภาวะตัวเย็นเกิน Hypothermia)
- อัตราการเต้นของหัวใจเต้นเร็ว
- หายใจถี่, หรือมากกว่า 20ครั้งต่อหนึ่งนาที
ภาวะเหตุพิษติดเชื้อแบบรุนแรงคือ การถูกกำหนดว่าเป็นภาวะเหตุพิษติดเชื้อที่มีหลักฐานว่าภาวะดังกล่าวส่งผลทำให้อวัยวะเช่นไต, หัวใจ, ปอด หรือสมองเสียหาย อาการของภาวะเหตุพิษติดเชื้อแบบรุนแรงคือ
- มีปริมาณปัสสาวะลอน้อยลงอย่างสังเกตเห็นได้
- ภาวะสับสนเฉียบพลัน
- มึนงง
- มีปัญหาการหายใจที่รุนแรง
- นิ้วหรือริมฝีปากเปลี่ยนเป็นสีม่วง (อาการตัวเขียว)
ผู้ป่วยที่มีภาวะช็อกเหตุพิษติดเชื้อจะมีอาการของภาวะเหตุพิษติดเชื้อแบบรุนแรงด้วย
การรักษา ภาวะช็อกเหตุพิษติดเชื้อ
หากสามารถวินิจฉัยภาวะเหตุพิษติดเชื้อได้ตั้งแต่ช่วงแรกและได้รับการรักษามากเท่าไร โอกาสรอดชีวิตก็มีสูง เมื่อได้รับการวินิจฉัยเรียบร้อยผู้ป่วยอาจต้องพักรักษาตัวในหอผู้ป่วยวิกฤต (ไอซียู) เพื่อรักษา แพทย์จะใช้ยาเพื่อรักษาภาวะช็อกเหตุพิษติดเชื้อโดย:
- การฉีดยาปฏิชีวนะเพื่อต่อสู้กับการติดเชื้อเข้าทางหลอดเลือดดำ
- ยากระตุ้นความดันโลหิต, เป็นยาที่สามารถช่วยเรื่องเส้นเลือดตีบและยังช่วยเพิ่มความดันโลหิตด้วย
- ใช้อินซูลินเพื่อทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดคงที่ insulin for blood sugar stability
- ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์
การให้ของเหลวทางหลอดเลือดปริมาณมากจะถูกสั่งเพื่อรักษาภาวะร่างกายขาดน้ำและเพื่อช่วยเพิ่มความดันเลือดและทำให้เลือดไหลเวียนไปสู่อวัยวะต่างๆได้ดีขึ้น อุปกรณ์ช่วยการหายใจอาจมีความจำเป็นต้องนำมาใช้ บางครั้งอาจต้องมีการผ่าตัดเข้ามาเพื่อเอาต้นตอของการติดเชื้อออกไป