รังแค (Dandruff) คืออาการของโรคทางหนังศีรษะ เมื่อพูดถึงเรื่องรังแคคนส่วนใหญ่มักให้ความสนใจกับแผ่นหนังสีขาวบนหนังศรีษะ นอกจากนี้รังแคยังทำให้เกิดอาการคัน อาการที่เซลล์หนังศีรษะหลุดล่วงของคุณอาจจะเป็นสิ่งที่พยายามบอกอะไรกับคุณ อาการที่พบบ่อยที่สุดของรังแคและวิธีที่จะทำให้ หนังศีรษะของคุณแข็งแรงอีกครั้ง
สาเหตุ รังแค
โดยปกติผิวหนังของคนเราจะมีการสร้างและผลัดเซลล์อยู่ตลอดเวลา ซึ่งรังแคจะเกิดขึ้นเมื่อวงจรการสร้างและผลัดเซลล์ผิวดังกล่าวเร็วกว่าปกติ ทำให้เซลล์ผิวที่ตายแล้วก่อตัวเป็นแผ่นและเป็นสะเก็ด โดยอาจเกิดจากสาเหตุดังต่อไปนี้
- โรคผิวหนังอักเสบ (Seborrheic Dermatitis) เป็นภาวะที่ทำให้ผิวหนังมัน แดง และเป็นสะเก็ด สามารถเกิดขึ้นได้ทุกบริเวณในร่างกายที่มีต่อมน้ำมัน รวมไปถึง คิ้ว ขาหนีบ รักแร้ หรือบริเวณข้างจมูก และสำหรับภาวะผิวหนังอักเสบที่เกิดในเด็กจะเรียกว่า ภาวะผิวหนังอักเสบในเด็กทารก (Cradle Cap)
- เชื้อรามาลาสซีเซีย (Malassezia) ปกติเชื้อราชนิดนี้จะอาศัยอยู่ที่หนังศีรษะอยู่แล้ว แต่หากมีจำนวนมากเกินไปจะทำให้เกิดการสร้างและผลัดเซลล์ผิวหนังที่เร็วกว่าปกติ ซึ่งทำให้เกิดรังแค และปัจจัยที่ทำให้เชื้อราชนิดนี้มีจำนวนเพิ่มขึ้น ได้แก่ อายุ ฮอร์โมนและความเครียด
- เชื้อราบนหนังศีรษะ (Tinea Capitis) หรือกลากบนหนังศีรษะ เป็นภาวะที่เชื้อราได้กระจายตัวลึกลงไปยังรูขุมขน ก่อให้เกิดอาการคันที่หนังศีรษะและอาจทำให้ผมร่วงเป็นหย่อมได้
- โรคสะเก็ดเงิน (Psoriasis) เป็นโรคผิวหนังอักเสบเรื้อรังชนิดหนึ่ง ทำให้เกิดอาการคันและผิวหนังตกสะเก็ด ซึ่งคล้ายกันกับรังแคแต่จะมีความรุนแรงกว่า
- ภาวะผื่นผิวหนังอักเสบ (Eczema) เป็นภาวะทางผิวหนังที่พบได้บ่อย สามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ เช่น สัมผัสกับสารก่อภูมิแพ้ โดยทำให้ผิวแห้ง แดง ตกสะเก็ด และคัน
- ผิวหนังอักเสบจากการแพ้ เป็นอาการหรือปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นจากการสัมผัสกับผลิตภัณฑ์ที่ใช้กับศีรษะ เช่น ที่เป่าผม สเปรย์ เจลหรือมูสจัดแต่งทรงผม
- สระผมน้อยเกินไป หากไม่ได้สระผมเป็นประจำ อาจทำให้น้ำมันและเซลล์ผิวหนังที่ตายแล้วก่อตัวจนทำให้เกิดเป็นรังแคได้ โดยเฉพาะหากมีความเครียดหรือสัมผัสกับอากาศหนาวเย็น ก็อาจทำให้เป็นมากขึ้นได้
- ผิวและหนังศีรษะแห้ง หนังศีรษะแห้งอาจทำให้มีเกล็ดผิวหนังคล้ายรังแค แต่จะมีขนาดเล็กและมีความมันน้อยกว่า และโดยปกติจะไม่ทำให้เกิดอาการแดงหรืออักเสบ นอกจากนั้นจะพบว่าผิวหนังส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย เช่น แขนและขา ก็จะแห้งเช่นกัน
อาการ รังแค
รังแคมีอาการที่สำคัญ ได้แก่
- มีสะเก็ดสีขาวหรือเหลือง ลักษณะเป็นแผ่นแบนและบางมันวาว มักพบบริเวณหนังศีรษะ เส้นผม หรือไหล่
- มีอาการคันศีรษะ หนังศีรษะมัน แดงหรือเป็นสะเก็ด
- มักจะพบว่าเป็นมากในช่วงฤดูหนาวและอาการจะดีขึ้นเมื่อเข้าสู่ฤดูร้อน
การรักษา รังแค
เลือกใช้แชมพู
ถ้าหากหนังศีรษะของคุณมีอาการคันคุณอาจจะใช้แชมพูที่มีขายร้านทั่วไป ซึ่งได้รับการออกแบบมาเพื่อช่วยขจัดรังแค ซึ่งอาจจะต้องใช้เวลาลองผิดลองถูกดังบางครั้งอาจจะต้องการสลับแชมพูสองชนิดขึ้นไปก็จะช่วยได้เช่นกัน
ผลิตภัณฑ์บางอย่างที่คุณอาจเห็นบนชั้นวางจะประกอบด้วย
- Head & Shoulders and Jason Dandruff Relief จะบรรจุ Zinc pyrithione ซึ่งเป็นยาต้านแบคทีเรียและเชื้อรา รังแคไม่ได้เกิดจากเชื้อรา แต่ยังคงช่วยชะลอการผลิตเซลล์ผิวส่วนเกินที่เกิดขึ้นมาได้
- Neutrogena T/Sal มีปริมาณของกรดซาลิไซลิกและอาจช่วยลดปริมาณของสเก็ด สามารถช่วยให้หนังศีรษะของคุณแห้งอย่างไรก็ตาม หากคุณพบว่าหนังศีรษะของคุณแห้งเป็นพิเศษก็ควรตรวจสอบให้แน่ใจว่าได้ใช้ครีมบำรุงที่ให้ความชุ่มชื้นแล้ว
- Selsun Blue มีพลังของซีลีเนียมซัลไฟด์ มันสามารถชะลอเซลล์ผิวของคุณจากการตายและยังลด malassezia แชมพูประเภทนี้อาจทำให้สีผมจางลงได้
- Nizoral เป็นแชมพู ketoconazole ซึ่งหมายความว่ามันมีเชื้อราในวงกว้าง คุณสามารถค้นหา OTC ล้างประเภทนี้หรือตามใบสั่งแพทย์
เมื่อสิ่งต่าง ๆ อยู่ภายใต้การควบคุมคุณอาจจำเป็นต้องใช้แชมพูเป็นครั้งคราวเพื่อรักษาให้ได้ผลดี
เพิ่มความชุ่มชื้นให้หนังศีรษะ
หนังศีรษะแห้งมีแนวโน้มที่จะเป็นรังแคและมีอาการคัน การคืนความชุ่มชื้นให้กับหนังศีรษะสามารถช่วยในการรักษาอาการคันได้
มอยเจอร์ไรเซอร์ที่ดีที่สุดหาได้จากในครัวที่บ้านของคุณนั้นก็คือ น้ำมันมะพร้าวเพราะมีคุณสมบัติให้ความชุ่มชื้นและต้านเชื้อแบคทีเรียจึงเป็นทางเลือกที่ดีสำหรับการต่อสู้กับหนังศีรษะที่แห้ง
ไม่เกาหนังศีรษะ
การสระผมบ่อยจะทำให้เกิดการสะสมน้ำมันบนหนังศรีษะ ซึ่งจะช่วยให้เกิดอาการรังแค และการเกาหนังศีรษะของคุณจากอาการคันเริ่มแรกก็จะทำให้เกิดการระคายเคือง และการเกานี้เองจะเพิ่มการระคายเคืองและนำไปสู่วงจรอุบาทว์
การใช้ผลิตภัณฑ์มากเกินไปในเส้นผมของคุณอาจทำให้หนังศีรษะระคายเคืองและนำไปสู่อาการคันมากขึ้น ลองลดการใช้ผลิตภัณฑ์บางตัวลงเพื่อสังเกตุดูว่า ผลิตภัณฑ์ตัวใดเป็นสาเหตุของการเกิดรังแคแล้วค่อยกลับเข้าไปใช้ใหม่เมื่อหาสาเหตุเจอ และจะได้หลีกเลี่ยง และเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่ถูกต้อง และปลอดภัยกับหนังศรีษะของคุณ
พักผ่อนให้เพียงพอ
ความเครียดอาจทำให้อาการรุนแรงขึ้นหรือแม้แต่ทำให้เกิดรังแคสำหรับบางคน ความเครียดสามารถทำให้เกิดรังแคได้ หากระบบภูมิคุ้มกันของคุณถูกบุกรุกซึ่งเป็นสาเหตุมาจากความเครียดที่เกิดขึ้นกับร่างกายของคุณ
ควรทำหนังศีรษะ ของคุณให้ผ่อนคลาย โดยลองเดินเล่น ฝึกโยคะ คุณอาจพบว่ามันมีประโยชน์ในการลดความตึงเครียด