การตรวจหาบิลิรูบิน (Bilirubin) ใช้วัดระดับบิลิรูบินในซีรั่ม ซึ่งเป็นสีในน้ำดี (bile) บิลิรูบินเป็นผลผลิตจากการสลายองฮีโมโกลบิน นิยมตรวจในเด็กทารกเพราะหากมีบิลิรูบินชนิดไม่ละลายในน้ำ (Unconjugated bilirubin) สูงจะเข้าไปอยู่ในสมองซึ่งเป็นสาเหตุทำลายเซลล์ในสมองได้
วัตถุประสงค์
- เพื่อประเมินหน้าที่ของตับ
- เพื่อช่วยวินิจฉัยหาสาเหตุของภาวะเหลือง (Jaundice)
- เพื่อช่วยวินิจฉัยภาวการณ์อุดกั้นของทางเดินน้ำดีและภาวะซีดจากเม็ดเลือดแดงแตก
- เพื่อช่วยชี้ขาดว่าทารกแรกเกิดมีอันตรายจากระดับบิลิรูบินชนิดไม่ละลายในน้ำ (Unconjugated bilirubin) สูง ควรจะรักษาด้วยการเปลี่ยนถ่ายเลือดหรือฉายแสง
ผลการตรวจที่เป็นปกติ
ค่าปกติ Total bilirubin
ผู้ใหญ่ = 0.3-1.2 mg / dl
ทารกแรกเกิด = 2-12 mg / dl
ค่าปกติ Direct bilirubin
ผู้ใหญ่ = 0-0.5 mg / dl
ผลการตรวจที่ผิดปกติ
ค่า Indirect serum bilirubin สูงขึ้น พบในเซลล์ตับถูกทำลาย
ค่า Indirect serum bilirubin สูง พบในโรคโลหิตจาง
หากมีเม็ดเลือดแดงแตกอย่างต่อเนื่อง ทั้งค่า Direct serum bilirubin และ Indirect serum bilirubin อาจจะสูงขึ้น สาเหตุอื่น ๆ ที่ทำให้ค่า Indirect serum bilirubin สูงขึ้น คือ มีภาวะพร่องเอนไซม์ตั้งแต่กำเนิด (Congenital enzyme deficiencies) เช่น โรคกิลเบิร์ต (Gilbert’s disease) ซึ่งมีอาการตาเหลืองที่มีสาเหตุมาจากพันธุกรรม
ค่า Direct serum bilirubin สูงขึ้น พบในผู้ป่วยที่มีการอุดกั้นของทางเดินน้ำดี (Biliary obstruction) หากมีการอุดกั้นต่อเนื่องทั้งค่า Direct serum bilirubin และ Indirect Serym bilirubin อาจจะสูงขึ้นในผู้ป่วยที่มีตับถูกทำลายอย่างรุนแรงค่า Direct bilirubin concentrations อาจจะกลับมาสู่ปกติหรือใกล้ปกติ แต่ Indirect bilirubin ยังคงสูงอยู่ในทารก Total serum bilirubin = 15 mg / dl หรือมากกว่า จะเป็นข้อ บ่งชี้ว่าผู้ป่วยต้องการการเปลี่ยนเลือด (Exchange transfusion)