การใส่เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจ (Pacemaker Implantation)

การใส่เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจ (Pacemaker implantation) เป็นหัตถการเพื่อฝังอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เข้าไปในผนังหน้าอก ใต้ผิวหนังของผู้ป่วยเพื่อกระตุ้นจังหวะการเต้นของหัวใจ โดยส่งสัญญาณไฟฟ้าไปยังหัวใจห้องที่ทำงานผิดปกติ สัญญาณไฟฟ้าจะช่วยให้หัวใจเต้นเร็วพอ ที่จะสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงร่างกายและอวัยวะส่วนอื่นๆ ได้มากเพียงพอ

วิธีการใส่เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจ มีกี่แบบอะไรบ้าง

1. การใส่สายที่เยื่อบุหัวใจด้านใน (Endocardial Lead) เป็นวิธีที่ใส่โดยทั่วไป
2. การใส่ที่เยื่อบุหัวใจด้านนอก (Epicardial Lead) มักใส่ในผู้ป่วยเด็ก หรือหลังจากผ่าตัดหัวใจ

การเตรียมตัวก่อนใส่เครื่องกระตุ้นหัวใจ

1. งดยาตามแพทย์แนะนำ
2. งดน้ำและอาหารอย่างน้อย 6 ชั่วโมง ก่อนฝังเครื่อง
3. ถอดอุปกรณ์และเครื่องประดับต่างๆเก็บไว้ที่ห้องพัก
4. เจ้าหน้าที่จะโกนขนบริเวณหน้าอกข้างที่จะใส่เครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจ (แพทย์นิยมใส่เครื่องกระตุ้นหัวใจแขนข้างที่ผู้ป่วยไม่ถนัด)
5. พยาบาลจะเปิดเส้นเลือด เพื่อให้น้ำเกลือบริเวณข้อมือด้านใดด้านหนึ่ง

การใส่เครื่องกระตุ้นหัวใจ

1. ในห้องตรวจเมื่อผู้ป่วยนอนบนเตียงจะมีเจ้าหน้าที่ ทำการติดอุปกรณ์เพื่อตรวจวัดสัญญาณชีพตลอดระยะเวลาที่ทำหัตถการ
2. พยาบาลจะทำความสะอาดด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อบริเวณหน้าอก
3. แพทย์ฉีดยาชาเฉพาะที่ ทำให้ผู้ป่วยไม่รู้สึกเจ็บปวด แต่ถ้ารู้สึกเจ็บปวดมากสามารถบอกแพทย์ได้ตลอดเวลา
4. แพทย์เปิดแผลบริเวณใต้ไหปลาร้าข้างใดข้างหนึ่งเพื่อทำการใส่สายไปตามหลอดเลือดดำเข้าสู่หัวใจ และวางตำแหน่งที่เหมาะสม
5. หลังจากนั้นแพทย์จะทำการต่อสายเข้ากับตัวเครื่องช่วยการเต้นของหัวใจ แล้วฝังไว้ต้ผิวหนัง
6. ทำการเย็บปิดแผล

การทำงานของเครื่องเป็นอย่างไร

• เครื่องจะตรวจการส่งสัญญาณไฟฟ้าในหัวใจ ถ้าพบว่ามีการนำไฟฟ้าที่ช้ากว่าปกติ หรือนำไฟฟ้าติดขัดรุนแรง เครื่องจะกระตุ้นเพื่อให้หัวใจบีบตัวได้ปกติตามที่ควรจะเป็น
• เครื่องจะมีการบันทึกในกรณีเต้นเร็วผิดปกติไว้ด้วย เพื่อช่วยในการติดตามดูแลต่อเนื่องในระยะยาว

ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น

1. หัวใจเต้นผิดจังหวะ
2. สายเลื่อนหลุด
3. เลือดออก
4. ติดเชื้อ
5. กล้ามเนื้อหัวใจทะลุ
6. ปอดแตก

สิ่งที่ควรหลีกเลี่ยง

1. หลีกเลี่ยงการนวดหน้าอก
2. บริเวณที่มีคลื่นไฟฟ้า หรือ สนามแม่เหล็กแรงสูง
3. หากต้องผ่าตัดหรือรักษาด้วยการฉายแสงหรือตรวจคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) ต้องแจ้งให้แพทย์ทราบว่าใส่เครื่องกระตุ้นหัวใจ และพิจารณาก่อนเข้าเครื่อง
4. ควรพกบัตรประจำตัวผู้ได้รับการใส่เครื่องกระตุ้นหัวใจเสมอ