รูรั่วผนังกั้นหัวใจห้องบน (atrial septal defect : ASD) คือ โรคที่พบบ่อยเป็นอันดับรองลงมา ผลจากการที่มีรูรั่วผนังกั้นหัวใจห้องบน ในเด็กเล็กอาการอาจยังไม่แสดง เมื่ออายุมากขึ้นปริมาณ เลือดแดงไหลผ่านจากหัวใจห้องบนซ้าย ไปด้านขวามาก จะเพิ่มมากขึ้นเป็นความผิดปกติของหัวใจที่มีรูรั่วที่ผนังกั้นหัวใจห้องบนขวา (RA) และซ้าย (LA) มักมีรูรั่วเดียวแต่ก็อาจพบรูรั่วหลายรูได้ ลักษณะรูรั่วอาจมีรูปร่างกลมหรือรี พบร้อยละ 8-10 ของโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดชนิดไม่เขียว หรือ 56 คนต่อทารกเกิดมีชีพ 100,000 คน พบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชาย ในอัตราส่วน 2:1
อาการ โรครูรั่วผนังกั้นหัวใจห้องบน
ASD อาจทำให้เกิดอาการเช่น
- หัวใจเต้นผิดปกติ
- หายใจถี่และความเหนื่อยล้า
ผู้ป่วยจำนวนมากที่มี ASD มีอาการที่เห็นได้ชัดไม่กี่ปัญหาที่เกิดขึ้นสามารถไปตรวจไม่พบจนถึงวัยผู้ใหญ่
ถ้าเป็น small ASD จะไม่มีอาการ มักวินิจฉัยได้ด้วยความบังเอิญจากการตรวจพบเสียงหัวใจ ผิดปกติ กรณีที่เป็น large ASD ในช่วงวัยเด็กเล็กมักไม่มีอาการ จนเมื่ออายุ 3-5 ปี จึงจะเริ่มมีอาการเหนื่อยง่ายกว่าเด็กทั่วไปเมื่อเล่นหรือออกกำลังกาย
การตรวจร่างกาย ใน small ASD ฟังเสียงหัวใจได้ widely fixed spilt S2 และ systolic ejection murmur grade 1-2/6 ที่ LUSB ซึ่งเป็นเสียงที่เกิดจาก relative pulmonic stenosis (PS) แต่ถ้า ASD มีขนาดใหญ่จะตรวจพบ RV heave ร่วมด้วย และมักจะได้ยิน diastolic rumbling murmur grade 1-2/6 ที่ LLSB เนื่องจากมี relative tricuspid stenosis (TS)
การรักษา โรครูรั่วผนังกั้นหัวใจห้องบน
ผู้ป่วย ASD ที่ต้องได้รับการรักษา คือ มีเลือดไหลลัดจากหัวใจห้องซ้ายไปเข้าหัวใจห้องขวา ที่มีสัดส่วนของปริมาณเลือดไปปอดมากกว่าร่างกายเกิน 1.5:1 หรือมีหัวใจห้องขวาที่โตขึ้น วิธีการรักษามีดังนี้
- ผู้ป่วยที่มี primum ASD, sinus venosus ASD และ coronary sinus ASD ทุกราย ต้องได้รับการผ่าตัดทำ direct closure หรือ patch closure เนื่องจากไม่สามารถปิดได้เอง12,13
- ผู้ป่วย secundum ASD ที่มีขอบของรูรั่ว ASD มากกว่า 5 มม. และมีแรงต้านทานหลอดเลือดในปอดน้อยกว่า 8 WU.m2 รักษาด้วยการปิดรูรั่วด้วยอุปกรณ์ผ่านสายสวนหัวใจ