หมอนรองกระดูกทับเส้น (Herniated Disk) คือ การเคลื่อนของหมอนรองกระดูก การเคลื่อนในที่นี้ยังหมายรวมถึงการแตกของหมอนรองกระดูก การปลิ้นออกมาของหมอนรองกระดูก หากหมอนรองกระดูกเคลื่อนออกมาแต่ไม่ได้กดทับรากประสาท
แนวกระดูกสันหลังประกอบด้วยชุดกระดูกสันหลัง เรียงซ้อนกัน จากบนลงล่างแนวมีกระดูก 7 ชิ้น ในกระดูกสันหลังส่วนคอ 12 ชิ้น ในกระดูกสันหลังส่วนเอว 5 ชิ้น ตามด้วยกระดูกสันหลังส่วนเบนเหน็บและก้นกบ หากกระดูกเหล่านี้ถูกกระแทกด้วยแผ่นกระดูกอ่อน แผ่นป้องกันกระดูกจะดูดซับแรงกระแทก ส่วนมากมักมาจากกิจกรรมประจำวัน เช่น การเดิน การยกและการบิด
หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทแต่ละแผ่นมี 2 ส่วนคือ ส่วนด้านในที่นิ่มและมีลักษณะเป็นวงแหวน หากได้รับการบาดเจ็บ อาจทำให้ส่วนด้านในของแผ่นกระดูกยื่นออกมาผ่านวงแหวนรอบนอก หรือเรียกกว่าแผ่น herniated หรือ prolapsed ซึ่งจะทำให้เกิดอาการปวดและไม่สบายตัว หากแผ่นที่เลื่อนออกมาบีบเส้นประสาทเส้นหนึ่งในบริเวณไขสันหลังจะทำให้รู้สึกชาและปวดตามเส้นประสาทที่โดนบีบอัด ในกรณีรุนแรงอาจต้องทำการผ่าตัดเพื่อเอาออกหรือซ่อมแซมใหม่
สาเหตุของหมอนรองกระดูกทับเส้น
หมอนรองกระดูกทับเส้นเกิดขึ้นเมื่อวงแหวนด้านนอกอ่อนแอหรือขาดและทำให้ส่วนด้านในหลุดออกมา และมักจะเกิดขึ้นได้กับคนอายุมาก การเคลื่อนไหวบางอย่างอาจทำให้หมอนรองกระดูกทับเส้น หมอนรองกระดูกสามารถหลุดออกจากตำแหน่งในขณะที่คุณบิดหรือหมุนเพื่อยกวัตถุ การยกวัตถุที่มีขนาดใหญ่และหนักมากสามารถทำให้เกิดอาการตึงได้ที่แผ่นหลังส่วนล่างทำให้เกิดหมอนรองกระดูกทับเส้น หากต้องทำงานที่ต้องใช้แรงทางร่างกายมากและยกของจำนวนมาก อาจก่อให้เกิดความเสี่ยงเพิ่มขึ้นสำหรับหมอนรองกระดูกทับเส้น
อาการของหมอนรองกระดูกทับเส้น
แผ่นกระดูกอ่อนของกระดูกสันหลังจากคอไปถึงหลังส่วนล่าง แนวกระดูกสันหลังมีลักษณะกระดูกที่ซับซ้อนและมีเส้นประสาทและหลอดเลือดรวมกัน หมอนรองกระดูกอ่อนสามารถกดทับต่อเส้นประสาทและกล้ามเนื้อโดยรอบ ซึ่งจะส่งผลให้มีอาการดังนี้:
- มีอาการปวดในด้านหนึ่งของร่างกาย
- อาการปวดที่แผ่ไปถึงแขนหรือขา
- อาการปวดเพิ่มมากขึ้นในเวลากลางคืนหรือหากมีการเคลื่อนไหวร่างกาย
- เจ็บปวดเวลายืนหรือนั่ง
- มีอาการปวดเมื่อเดินในระยะทางสั้นๆ
- กล้ามเนื้ออ่อนแรง (Myasthenia Gravis) โดยไม่ทราบสาเหตุ
- รู้สึกเสียว ปวดหรือรู้สึกแสบร้อนบริเวณที่ได้รับผลกระทบ
ประเภทของอาการปวดอาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ควรรีบพบแพทย์ทัน หากมีอาการเจ็บปวดที่ส่งผลให้เกิดอาการชาหรือรู้สึกเสียว หรืออาการทำให้ส่งผลต่อความสามารถในการควบคุมกล้ามเนื้อ
การรักษาหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท
การรักษาหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทมักจะทำการผ่าตัดและ การรักษามักจะขึ้นอยู่กับระดับอาการของผู้ป่วยว่าได้รับผลกระทบแค่ไหน ผู้ป่วยส่วนใหญ่สามารถบรรเทาอาการปวดโดยการออกกำลังกายเพื่อช่วยยืดและเสริมสร้างกล้ามเนื้อหลังและกล้ามเนื้อโดยรอบ นักกายภาพบำบัดอาจแนะนำการออกกำลังกายที่สามารถเพิ่มความแข็งแกร่งให้แผ่นหลังเพื่อลดความเจ็บปวด การใช้ยาบรรเทาอาการปวดตามเคาน์เตอร์ หลีกเลี่ยงการยกของหนักสามารถช่วยได้เช่นกัน
ในขณะที่พยายามละเว้นจากการออกกำลังกายในขณะที่คุณกำลังประสบกับความเจ็บปวดหรืออาการไม่สบายตัวจาก หมอนหมอนรองกระดูกทับเส้น อาจทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแรง ให้พยายามออกกำลังกายให้มากที่สุดโดยการยืดหรือทำกิจกรรมเบาๆที่ไม่รุนแรงมากนัก
หากผู้ป่วยใช้ตามเค้าเตอร์ยาแล้วไม่ได้ผลต่ออาการ แพทย์อาจสั่งจ่ายที่ทำปฏิกิริยาต่ออาการปวดมากขึ้น เช่น
- ยาคลายกล้ามเนื้อเพื่อคลายกล้ามเนื้อกระตุก
- ยาบรรเทาอาการปวดเช่น Movinix แคปซูลและ Flexadel เจล
- ยาแก้ปวดเส้นประสาท เช่นกาบาเพนตินหรือ duloxetine
แพทย์อาจแนะนำให้ทำการผ่าตัดหากอาการของคุณไม่บรรเทาลง ภายใน 6 สัปดาห์หรือหากหมอนรองกระดูกมีผลต่อการทำงานของกล้ามเนื้อ ศแพทย์อาจทำการผ่าตัดส่วนที่เสียหายหรือส่วนที่ยื่นออกมาของหมอนรองกระดูกโดยไม่ต้องถอดหมอนรองกระดูกทั้งหมด สิ่งนี้เรียกว่า microdiskectomy
ในกรณีที่รุนแรงมากขึ้นแพทย์อาจเปลี่ยนหมอนรองกระดูด้วยหมอนรองกระดูกทียมหรือนำหมอนรองกระดูกออกและรวมกระดูกสันหลังของคุณเข้าด้วยกัน ขั้นตอนนี้รวมถึงการตัดแต่งกระดูกสันหลังและฟิวชั่นกระดูกสันหลังช่วยเพิ่มความมั่นคงให้กับกระดูกสันหลังของคุณ