โรคซีสต์ไขมันใต้ผิวหนัง (Sebaceous cyst) คือ ซีสต์มีลักษณะเป็นก้อน หรือตุ่มใต้ผิวหนัง เกิดจากการทำงานผิดปกติของตุ่มใต้ผิวหนัง ภายในก้อนหรือตุ่มมีของเหลว หรือสารอื่นๆ ซีสต์ไขมันใต้ผิวหนังมักจะเกิดขึ้นบริเวณใบหน้า ลำคอ และลำตัว ซีสต์ชนิดนี้ไม่เป็นอันตรายต่อชีวิต แต่หากพบอาการผิดปกติมากยิ่งขึ้น ควรรีบพบแพทย์ แพทย์จะวินิจฉัยบริเวณที่เป็นซีสต์ และสอบถามประวัติการรักษา บางรายอาจได้รับการตรวจสอบเพื่อหาสาเหตุของการนำไปสู่โรคมะเร็งด้วย
สาเหตุ ซีสต์ไขมันใต้ผิวหนัง
ซีสต์ไขมันใต้ผิวหนัง เกิดจากสาเหตุของปุ่มรากผม หรือขนบวม หรือต่อมผลิตไขมันทำงานผิดปกติ ซีสต์สามารถเจริญเติบโตได้หากต่อมไขมันอุดตันและมีอาการบวมตามมา อีกสาเหตุคือเกิดจากผิวหนังได้รับบาดแผลจากรอยผ่าตัด หรือรอยขีดข่วน ซีสต์ไขมันใต้ผิวหนังจะเจริญเติบโตช้า ใช้ระยะเวลาหลายสัปดาห์หรือหลายเดือนจนกว่าจะเห็นบริเวณที่เป็นซีสต์ใต้ผิวหนัง
สาเหตุอื่นๆ ร่วมด้วยที่ทำให้เป็นซีสต์ไขมันใต้ผิวหนัง เช่น
- ผิวผิดรูป หรือท่อพิการ
- เซล์ผิวหนังได้รับการถูกทำลายระหว่างการผ่าตัด
- เกิดจากพันธุกรรม เช่น ผู้เป็น Gardner’s syndrome หรือ โรคที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมยีนเด่น
อาการ ซีสต์ไขมันใต้ผิวหนัง
ากซีสต์ไขมันใต้ผิวหนังมีขนาดเล็ก จะไม่มีอาการเจ็บปวดใดๆ แต่หากเป็นซีสต์ขนาดใหญ่บริเวณใบหน้าหรือลำคอ จะทำให้มีอาการปวดหรือถึงขั้นปวดรุนแรงได้
ซีสต์ชนิดนี้มีลักษณะเป็นถุงน้ำข้างในถุงน้ำเต็มไปด้วยเกล็ดสีขาวของเคราตินที่มีสารส่งผลต่อผิวหนังและเล็บของคุณ ซีสต์ไขมันใต้ผิวหนังส่วนใหญ่จะมีลักษณะอ่อนนุ่ม
พื้นที่ในร่างกายที่ทำให้พบถุงน้ำของซีสต์ชนิดนี้
- หนังศรีษะ
- ใบหน้า
- ลำคอ
- แผ่นหลัง
การทำงานที่ผิดปกติของซีสต์ไขมันใต้ผิวหนัง และอาจก่อให้เกิดมะเร็ง มีลักษณะดังต่อไปนี้
- มีเส้นผ่านศูนย์กลางมากกว่า 5 เซนติเมตร
- เกิดก้อนซีสต์อย่างรวดเร็วแม้ก้อนซีสต์หายไปแล้วในระยะเวลาเพียงไม่นาน
- ได้รับการติดเชื้อ และซีสต์มีลักษณะสีแดง เจ็บปวด หรือมีน้ำหนองไหล
วิธีการรักษาซีสต์ไขมันใต้ผิวหนัง
แพทย์จะใช้วิธีผ่าตัดเพื่อกำจัดซีสต์ออก และรักษาสภาพของผิวให้กลับสู่สภาพเดิมอย่างรวดเร็ว ซีสต์ไขมันใต้ผิวหนังส่วนใหญ่ไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ แพทย์จะให้ผู้ป่วยเลือกวิธีการรักษาที่เหมาะกับผู้ป่วย การรักษาด้วยวิธีการผ่าตัดซีสต์ออก เป็นวิธีที่ดีที่สุด แต่ผู้ป่วยบางรายกังวลในเรื่องของรอยแผลเป็นที่จะเกิดขึ้นหลังจากผ่าตัด
การรักษา ซีสต์ไขมันใต้ผิวหนัง
การวินิจฉัยซีสต์ไขมันใต้ผิวหนัง
แพทย์จะวินิจฉัยจากลักษณะของซีสต์ไขมันใต้ผิวหนัง หากถุงน้ำมีอาการผิดปกติ แพทย์จะทำการตรวจสอบเพิ่มเติม เพราะเกรงว่าอาจทำให้เกิดโรคมะเร็งได้ และอาจรักษาด้วยวิธีการผ่าตัดซีสต์ออก
การตรวจซีสต์ไขมันใต้ผิวหนัง
- ใช้ CT สแกน เพื่อตรวจหาความผิดปกติ
- ใช้วิธีอัลตร้าซาวน์ เพื่อตรวจสอบถุงน้ำ
- ใช้วิธีการตัดชิ้นเนื้อ เพื่อกำจัดเนื้อเยื่อบางส่วนออก และนำไปตรวจหาสาเหตุที่อาจก่อให้เกิดโรคมะเร็ง
- การตัดชิ้นเนื้อแบบกว้างเพื่อเอาซีสต์ไขมันใต้ผิวหนังออก วิธีนี้จะกำจัดได้ถาวร แต่จะทิ้งรอยแผลเป็น
- การตัดชิ้นเนื้อแบบเล็ก วิธีนี้สามารถกำจัดซีสต์ไขมันใต้ผิวหนังออกได้ แต่อาจจะขึ้นได้อีกในภายหลัง
- การกำจัดด้วยเลเซอร์ เพื่อให้มีรูระบายถุงน้ำออก (วิธีนี้ใช้เวลาประมาณหนึ่งเดือนจนกว่ารอยของรูถุงน้ำจะหายไป)
หลังจากผู้ป่วยได้รับการตัดเชื้อเนื้อออก แพทย์จะให้ยาแก้อักเสบมาทานเพื่อให้หายเร็วยิ่งขึ้นและป้องกันการติดเชื้อจนกว่าจะหาย และใช้ครีมบำรุงเพื่อรักษาสภาพผิวและป้องกันการเกิดรอยแผลเป็นร่วมด้วย