ติ่งเนื้อในโพรงมดลูก หรือติ่งเนื้อเยื่อบุโพรงมดลูก (Endometrial polyp หรือ Uterine polyp) คือ ติ่งเนื้อ ที่เจริญงอกออกมาผิดปกติในโพรงมดลูก ลักษณะเป็นติ่งเนื้อ มีสีแดง หรือชมพู ส่วนมากมีขนาดประมาณ 0.5 - 1 เซนติเมตร บางครั้งอาจจะมีขนาดใหญ่กว่านี้ได้ และอาจจะมีได้มากกว่า 1 ติ่ง
ติ่งเนื้อในโพรงมดลูกพบได้ประมาณ 10-15% ในสตรีทั่วไป และประมาณ 20-25% ในสตรีที่มีภาวะเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด พบได้ตลอดทุกช่วงอายุของสตรีวัยเจริญพันธุ์
เนื่องจากติ่งเนื้อนี้อยู่ภายในโพรงมดลูก จึงไม่สามารถพบได้จากการตรวจภายในโดยทั่วไป ยกเว้นว่าติ่งนี้มีขนาดยาวใหญ่จนโผล่พ้นออกมาจากปากมดลูก ก็อาจจะทำให้ผู้ป่วยสามารถคลำได้ก้อนที่ปากมดลูก หรือในช่องคลอด และสามารถตรวจพบได้เมื่อตรวจภายใน
สาเหตุ ติ่งเนื้อในโพรงมดลูก
ปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุชัดเจน ว่าติ่งเนื้อในโพรงมดลูกเกิดจากอะไร มีทฤษฎีอ้างว่า อาจเกิดจากการที่มีระดับฮอร์โมนเพศเป็นตัวกระตุ้น ทำให้เยื่อบุโพรงมดลูกมีการเจริญเติบโตมากขึ้นผิดปกติ จนเกิดเป็นติ่งเนื้อขึ้น
อาการ ติ่งเนื้อในโพรงมดลูก
ติ่งเนื้อในโพรงมดลูกส่วนมากจะไม่มีอาการ แต่อาจจะมีอาการดังต่อไปนี้ได้ในผู้ป่วยบางราย
- เลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด มักเป็นแบบประจำเดือนมากะปริดกะปรอย
- ประจำเดือนมานานหรือมากผิดปกติ
3 มีเลือดออกทางช่องคลอดหลังวัยหมดประจำเดือน - มีเลือดออกทางช่องคลอดขณะหรือหลังมีเพศสัมพันธุ์
- มีตกขาวมากผิดปกติ หรือตกขาวปนเลือด หรือเป็นๆหายๆ
ติ่งเนื้อโพรงมดลูกส่วนมากเป็นติ่งเนื้อที่ไม่มีอันตรายร้ายแรง มักก่อให้เกิดความรำคาญในเรื่องของประจำเดือนที่มาผิดปกติ หรือมีตกขาวเป็นๆหายๆ โอกาสที่จะกลายเป็นมะเร็งน้อยมากๆ พบได้ประมาณ 0.5 %
การวินิจฉัย ติ่งเนื้อในโพรงมดลูก
อาการที่มาพบแพทย์ : มีเลือดออกผิดปกติ หรือมีตกขาวผิดปกติเป็นๆหายๆ บางรายมาตรวจภายในประจำปีก็อาจตรวจพบได้
การตรวจร่างกาย : การตรวจภายในมักจะไม่พบความผิดปกติ ยกเว้นในรายที่ติ่งเนื้อมีขนาดยาวมากจนยื่นออกมาที่ปากมดลูก
การตรวจอัลตราซาวด์ : การตรวจอัลตราซาวด์ทางช่องคลอดอาจจะเห็นเยื่อบุโพรงมดลูกที่หนาตัวผิดปกติ หรือบางครั้งเห็นสามารถเห็นติ่งเนื้อได้ถ้ามีขนาดค่อนข้างใหญ่ การวินิจฉัยที่แม่นยำจะใช้การฉีดน้ำเกลือเข้าในโพรงมดลูก (Saline infusion sonography) จะทำให้เห็นขอบเขต และขนาดของก้อนติ่งเนื้อชัดเจนมากขึ้น
การผ่าตัดส่องกล้องผ่านในโพรงมดลูก : เป็นการสอดกล้องเข้าไปในโพรงมดลูก เพื่อการวินิจฉัยหรือเพื่อการรักษา โดยสามารถจะใช้เครื่องมือตัดก้อนติ่งเนื้อได้ในคราวเดียวกัน
การรักษา ติ่งเนื้อในโพรงมดลูก
- กรณีที่ตรวจพบก้อนเนื้อโดยบังเอิญ และไม่มีอาการ ส่วนใหญ่จะใช้การตรวจติดตามเป็นระยะถ้าก้อนไม่โตขึ้น และผู้ป่วยไม่มีอาการเลยก็ไม่จำเป็นต้องทำการรักษา
- หากมีอาการเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด หรือในสตรีที่มีบุตรยาก จะแนะนำให้ผ่าตัดติ่งเนื้อนี้ออก อาจจะโดยการขูดมดลูก หรือใช้การผ่าตัดส่องกล้องในโพรงมดลูก ซึ่งวิธีหลังนี้จะมีข้อดีมากกว่า โดยจะสามารถมองเห็นติ่งเนื้อในโพรงมดลูกได้ชัดเจนและผ่าตัดติ่งเนื้อในโพรงมดลูกได้ตรงจุด โดยไม่ต้องทำลายเนื้อเยื่อส่วนอื่นๆที่เป็นเนื้อโพรงมดลูกที่ดี โดยเฉพาะในรายที่มีบุตรยาก จะแนะนำให้ใช้วิธีการผ่าตัดส่องกล้อง เพื่อลดการทำลายเนื้อโพรงมดลูกส่วนอื่นที่ไม่เกี่ยวข้อง
ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นของติ่งเนื้อในโพรงมดลูก
คือภาวะมีบุตรยาก ติ่งเนื้อในโพรงมดลูกเป็นสาเหตุของการมีบุตรยากที่พบได้บ่อยพอสมควร เนื่องจากติ่งเนื้อนี้อาจจะขัดขวางการฝังตัวของตัวอ่อนในโพรงมดลูก และอาจจะมีผลทำให้เกิดภาวะแท้งบุตรง่ายขึ้น เพราะติ่งเนื้อนี้มีผลขัดขวางการเจริญเติบโตของตัวอ่อนที่กำลังฝังตัว ไข่ที่เยื่อบุโพรงมดลูกและอาจเป็นปัจจัยเสี่ยงเกิดการแท้งบุตรได้เพราะอาจส่งผลให้ไข่ฝังตัวที่เยื่อบุโพรงมดลูกได้ไม่สมบูรณ์
ภายหลังการรักษาผ่าตัดเอาติ่งเนื้อนี้ออกแล้ว ผู้ป่วยบางรายยังสามารถที่จะกลับมาเป็นซ้ำได้อีก แต่โอกาสเกิดซ้ำจะน้อยลงมากเมื่อสตรีนั้นเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน