การทำหมันชาย คือ การผูกตัดท่อนำเชื้ออสุจิซึ่งทำได้ง่าย สิ้นเปลืองค่าใช้จ่ายน้อย และปลอดภัยมาก บางตอนของท่อนำเชื้ออสุจิอยู่ตื้น และเราสามารถคลำได้ที่บริเวณอัณฑะทั้งสอง เมื่อใช้เครื่องมือจับท่อนำเชื้ออสุจิได้แล้ว จึงกรีดผิวหนังบริเวณที่คลุมท่อนี้เป็นแผลเล็กๆ พอที่จะผูกและตัดท่อได้ และเย็บปิดแผลเพียง ๑ หรือ ๒ เข็มเท่านั้น
การทำผ่าตัดนี้ใช้เพียงยาชาเฉพาะที่เท่านั้น เมื่อทำผ่าตัดเสร็จ คนไข้จึงกลับบ้านได้ทันทีปัจจุบันนี้มีผู้พยายามคิดค้นทำให้ท่อน้ำเชื้ออสุจิตันโดยวิธีต่างๆ เช่น โดยการจี้ด้วยกระแสไฟฟ้า การใช้คลิปหนีบท่อไว้ และการใช้สารบางอย่างอุดท่อให้ตัน เป็นต้น
นอกจากนี้ ยังมีผู้พยายามให้การทำหมันชายเป็นการทำหมันแบบชั่วคราว คือ สามารถทำให้ท่อนำเชื้ออสุจิเปิดใหม่ได้อีกเมื่อต้องการ แต่ยังไม่ได้ผลดีนัก
อาการแทรกซ้อนของการทำหมันชาย
โดยทั่วไปอาการแทรกซ้อนจากการทำหมันชายมีน้อยมาก และมักเป็นเพียงอาการเล็กๆน้อยๆเท่านั้น อาการที่พบ คือ
• อาการเจ็บที่แผล
• อาการบวมที่ลูกอัณฑะ
• การอักเสบหรือติดเชื้อของแผล
• เลือดออกคั่งอยู่ในลูกอัณฑะ อาการนี้อาจรุนแรงได้ถ้าปล่อยทิ้งไว้นาน แต่พบน้อยมากถ้าทำโดยแพทย์ผู้ชำนาญ
• สเปิร์มแกรนูโลมา (sperm granuloma) คือ การมีแกรนูโลมาเกิดบริเวณที่ทำผ่าตัด แต่มักไม่มีอาการผิดปกติ
เวลาที่เหมาะสมสำหรับการตรวจวิเคราะห์น้ำอสุจิ คือ 8-16 สัปดาห์หลังจากการทำหมัน
สำหรับความเชื่อที่ว่าหลั่งน้ำอสุจิประมาณ 20 ครั้งหลังทำหมันแล้วจะไม่มีตัวอสุจิหลงเหลือในน้ำอสุจิอีกอีก พบว่าไม่เป็นจริง มีผู้ป่วยเพียง 44% ที่ตรวจไม่พบตัวอสุจิหลังจากการหลั่งน้ำอสุจิ 20 ครั้ง
การแปลผลว่าเป็นหมัน คือจะต้องตรวจไม่พบตัวอสุจิในน้ำอสุจิ
การตรวจพบตัวอสุจิที่ไม่เคลื่อนที่ (nonmotile sperm) น้อยกว่า 100,000 ตัว/ml สามารถถือว่าการทำหมันประสบความสำเร็จ
หากยังตรวจพบตัวอสุจิที่ยังเคลื่อนไหว (motile sperm) จะต้องตรวจวิเคราะห์น้ำอสุจิซ้ำทุก 4-6 สัปดาห์ จนกว่าจะตรวจไม่พบตัวอสุจิ
ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับการทำหมันชาย
• มีผู้เกรงไปว่า การทำหมันชายจะทำให้ฮอร์โมนเพศชายลดต่ำลง แต่จากการศึกษาพบว่าไม่มีการเปลี่ยนแปลง
• มีผู้เข้าใจว่า การทำหมันชายจะทำให้สมรรถภาพทางเพศหรือความรู้สึกทางเพศเปลี่ยนแปลงความจริงการทำหมันไม่มีผลโดยตรงต่อสมรรถภาพหรือความรู้สึกทางเพศเลย นอกจากจะมีผลทางด้านจิตใจ เช่น เมื่อแน่ใจว่าไม่ต้องระวังเรื่องมีลูก ความต้องการทางเพศจึงเพิ่มขึ้นเพราะมีความสบายใจ ไม่ต้องกังวลว่าภรรยาหรือหญิงที่ตนมีความสัมพันธุ์ด้วยจะตั้งครรภ์ได้ ในทางตรงข้าม บางรายเกิดความรู้สึกไปในทางลบ เพราะเมื่อเห็นว่าตนมีลูกไม่ได้แล้ว จึงคิดว่าสมรรถภาพทางเพศจะลดตามไปด้วย ซึ่่งไม่เกี่ยวข้องกับการทำหมันเลย