อาการผีอำ ( Sleep Paralysis) เป็นภาวะที่เกิดขึ้นเมื่อสูญเสียการทำงานของกล้ามเนื้อ
อาการผีอำมักเกิดขึ้นเมื่อ
- กำลังนอนหลับ
- ง่วงนอนในระยะสั้นๆ
- ขณะกำลังตื่นนอน
อาการผีอำเป็นอาการทั่วไปที่เกิดขึ้นในขณะนอนหลับ นักวิจัยได้ทำการประเมินพบว่ามีผู้คนประมาณ 5-40 เปอร์เซ็นต์เคยมีประสบการณ์นี้
อาการผีอำอาจเกิดขึ้นร่วมกับความผิดปกติในการนอนหลับอย่างอื่นที่เรียกว่าโรคลมหลับ
โรคลมหลับเป็นความผิดปกติของการนอนหลับเรื้อรังที่มีสาเหตุเกิดจากอาการง่วงนอนมากเกินไป ส่งผลทำให้เกิดภาวะ “ลมหลับ” ตลอดทั้งวัน อย่างไรก็ตามผู้ที่ไม่ได้เป็นโรคลมหลับยังคงเคยมีอาการผีอำ
โดยปกติเเล้วอาการผีอำไม่อันตราย แม้ว่าอาจเป็นสัญญาณเตือนบางอย่างแต่โดยปกติไม่จำเป็นต้องได้รับการรักษาจากแพทย์
สาเหตุ ผีอำ
อาการผีอำไม่ใช่อาการที่ต้องได้การรักษาจากทีมแพทย์ฉุกเฉิน การทำความคุ้นเคยกับอาการสามารถช่วยทำให้โล่งใจได้มากขึ้น
ลักษณะส่วนใหญ่ของอาการผีอำได้แก่ไม่สามารถขยับตัวได้และพูดไม่ได้ โดยช่วงเวลาของอาการผีอำมักเกิดขึ้นประมาณ 1-2 นาที
คุณอาจมีประสบการณ์ดังต่อไปนี้
- รู้สึกเหมือนมีบางอย่างกำลังดึงคุณลงไป
- รู้สึกเหมือนมีบางอย่างอยู่ในห้อง
- รู้สึกกลัว
- อาการเห็นภาพเคลิ้มตอนนอนหลับและตอนตื่นนอนหมายถึงอาการเห็นภาพหลอนที่อาจเกิดก่อนหรือหลังนอนหลับ
นอกจากนี้แพทย์ยังได้ระบุอาการที่อาจเกิดขึ้นได้แก่
- หายใจไม่สะดวก
- รู้สึกเหมือนกำลังตาย
- มีเหงื่อออก
- เจ็บกล้ามเนื้อ
- ปวดหัว
- มีอาการหวาดระแวง
โดยปกติอาการผีอำที่เกิดขึ้นสามารถหายไปเองได้หรือหายเมื่อมีคนมาสัมผัสหรือขยับตัวคุณ
คุณอาจรู้สึกตัวว่ามีอาการผีอำเกิดขึ้นแต่ยังไม่สามารถขยับตัวหรือพูดได้ นอกจากนี้คุณยังสามารถจดจำรายละเอียดของอาการผีอำได้หลังจากอาการอัมพาตชั่วคราวได้หายไป
ในบางกรณีที่พบได้น้อยมาก บางคนอาจมีประสบการณ์ฝันเห็นภาพหลอนที่เป็นสาเหตุทำให้เกิดอาการวิตกกังวลและหวาดกลัวแต่การเห็นภาพหลอนเหล่านี้ไม่ได้เป็นอันตราย
อาการผีอำคืออะไร
เด็กและผู้ใหญ่ไม่ว่าจะมีอายุเท่าไหร่ก็ตามสามารถมีประสบการณ์ผีอำได้ อย่างไรก็ตามมีคนบางกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูงกว่าคนกลุ่มอื่นๆ
กลุ่มคนที่มีความเสี่ยงมีอาการผีอำสูงได้แก่กลุ่มคนที่มีอาการดังต่อไปนี้
- นอนไม่หลับ
- โรคลมหลับ
- มีความวิตกกังวลผิดปกติ
- โรคซึมเศร้า
- โรคอารมณ์แปรปรวนสองขั้ว หรือโรคไบโพลาร์
- โรคเครียดหลังผ่านเหตุการณ์ร้ายแรง (PTSD)
โดยปกติอาการผีอำยังมีสาเหตุเกิดจากการทำงานของร่างกายและจิตใจที่ไม่สัมพันธ์กันซึ่งเกิดขึ้นในขณะนอนหลับแพทย์หญิงวริญากล่าว
นอกจากนี้แพทย์ยังได้ระบุสาเหตุทั่วไปของอาการผีอำได้แก่
- ลักษณะการนอนหลับที่ไม่ดีหรือพฤติกรรมการนอนที่ไม่ดีที่จำเป็นต่อการนอนหลับที่มีคุณภาพ
- ความผิดปกติของการนอนหลับเช่นภาวะหยุดหายใจขณะนอนหลับ
ตารางการนอนหลับปกติถูกรบกวนมีความเชื่อมโยงกับอาการผีอำ ตัวอย่างเช่นเมื่อคุณต้องการเข้านอนตามปกติแต่มีเหตุทำให้ต้องเปลี่ยนแปลงกิจวัตรการนอนเช่นการทำงานกะดึกหรือมีอาการแจ็ทแล็ก
ในบางกรณีอาการผีอำอาจเกิดจากพันธุกรรมที่ได้รับมาจากสมาชิกในครอบครัว อย่างไรก็ตามการเกิดอาการผีอำจากสาเหตุนี้พบได้น้อยมากและยังไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่ยืนยันชัดเจนว่าอาการผีอำเกิดเป็นอาการที่เกิดจากพันธุกรรม
ท่านอนหงายเป็นท่าที่เพิ่มโอกาสทำให้เกิดอาการผีอำได้สูง ทั้งนี้การนอนหลับไม่เพียงพอยังสามารถเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดอาการผีอำได้เช่นกัน
การรักษา ผีอำ
โดยปกติอาการผีอำสามารถหายเองได้ภายในเวลาไม่กี่นาทีและไม่ทำให้เกิดอันตรายต่อร่างกายหรือทำให้เกิดความเจ็บปวดใดๆ อย่างไรก็ตามอาการผีอำที่เกิดขึ้นทำให้รู้สึกค่อนข้างไม่สงบและรู้สึกหวาดกลัว
อาการผีอำที่เกิดขึ้นเองไม่จำเป็นต้องรักษาแต่สำหรับผู้ที่มีสัญญาณของโรคลมหลับควรเข้ารับคำปรึกษาจากแพทย์ โดยเฉพาะเมื่ออาการง่วงนอนเฉียบพลันที่เกิดขึ้นไปรบกวนการทำงานและชีวิตประจำวัน
แพทย์อาจให้ยาบางชนิดเพื่อช่วยป้องกันการเกิดอาการผีอำที่มีสาเหตุเกิดจากโรคลมหลับ
โดยทั่วไปส่วนใหญ่แล้วเเพทย์มักให้ยาที่ออกฤทธิ์กระตุ้นและยาต้านเศร้าเอสเอสอาร์ไอ (SSRIs) เช่นยา fluoxetine (Prozac) ที่ช่วยกระตุ้นทำให้รู้สึกตื่นตัว
ยาต้านเศร้าเอสเอสอาร์ไอ (SSRIs) สามารถช่วยจัดการกับอาการที่เกี่ยวข้องกับโรคลมหลับได้
นอกจากนี้แพทย์ยังสั่งให้ผู้ป่วยตรวจสอบการนอนหลับเพื่อศึกษาลักษณะการนอนหลับของผู้ป่วยด้วยวิธีตรวจที่เรียกว่าการแปลผลการตรวจการนอนหลับ (polysomnography)
ผลจากการศึกษาที่แปลผลการตรวจการนอนหลับช่วยให้แพทย์สามารถวินิจฉัยว่าคุณมีประสบการณ์เกี่ยวกับภาวะผีอำหรือมีอาการอื่นๆของโรคลมหลับหรือไม่ โดยการตรวจการนอนหลับจำเป็นต้องให้ผู้ป่วยนอนค้างคืนในโรคพยาบาลหรือศูนย์วิจัยเกี่ยวกับการนอนหลับ
สำหรับวิธีการตรวจสอบการนอนหลับ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญจะใช้แผ่นขั้วไฟฟ้าวางไว้บนคาง ศีรษะและรอบของเปลือกตาด้านนอกของคุณ แผ่นขั้วไฟฟ้านี้ช่วยวัดระดับการทำงานคลื่นไฟฟ้าในกล้ามเนื้อรวมถึงคลื่นสมอง
นอกจากนี้แพทย์จะทำการตรวจการหายใจและอัตราการเต้นของหัวใจรวมถึงในบางกรณีแพทย์อาจตั้งกล้องถ่ายการเคลื่อนไหวของคุณในขณะนอนหลับอีกด้วย
แพทย์หญิงวริญาเชื่อว่าปัจจัยหลักที่ช่วยลดการเกิดอาการผีอำคือการปรับปรุงลักษณะในการนอนหลับด้วยการเข้านอนตรงเวลาเป็นประจำและปฏิบัติตามวิธีดังต่อไปนี้
- หลีกเลี่ยงการมองจอภาพที่มีแสงสีน้ำเงินก่อนนอนหลับ
- มั่นใจว่าได้รักษาอุณหภูมิในห้องให้ต่ำอยู่เสมอ
การเข้านอนตรงเวลาและการปรับสภาพแวดล้อมในการนอนด้วยวิธีดังกล่าวสามารถช่วยทำให้คุณนอนหลับพักผ่อนตอนกลางคืนได้ดีมากขึ้น