หัวใจถูกบีบรัด

หัวใจถูกบีบรัด (อังกฤษ: cardiac tamponade, pericardial tamponade) เป็นภาวะฉุกเฉินซึ่งมีของเหลวคั่งอยู่ในช่องเยื่อหุ้มหัวใจ หากมีปริมาณของเหลวเพิ่มมากขึ้นจนทำให้หัวใจไม่สามารถขยายตัวเพื่อเติมเลือดเข้าห้องหัวใจได้จะทำให้หัวใจมีปริมาตรเลือดหัวใจบีบต่อครั้ง (stroke volume) ลดลง ทำให้เกิดการสูบฉีดเลือดไม่เพียงพอต่อความต้องการของร่างกาย เกิดภาวะช็อค และทำให้เสียชีวิตได้

ภาวะหัวใจถูกบีบรัดเกิดขึ้นเมื่อเกิดมีของเหลวขึ้นในช่องเยื่อหุ้มหัวใจเร็วเกินกว่าที่ถุงเยื่อหุ้มหัวใจจะขยายได้ทัน หากปริมาณของของเหลวเพิ่มขึ้นช้าๆ (เช่นในภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานน้อย) ถุงเยื่อหุ้มหัวใจจะสามารถขยายขนาดเพื่อรองรับของเหลวได้ก่อนที่จะเกิดภาวะบีบรัด แต่ถ้าของเหลวเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว (เช่นในอุบัติเหตุหรือการฉีกขาดของหัวใจ) ปริมาณของเหลวเพียง 100 มิลลิลิตรก็สามารถทำให้เกิดภาวะบีบรัดได้

สาเหตุ หัวใจถูกบีบรัด

สาเหตุของภาวะบีบรัดหัวใจ เกิดจากสาเหตุและปัจจัย ดังต่อไปนี้

• การได้รับบาดเจ็บ เช่น อุบัติเหตุทางรถยนต์หรืออุตสาหกรรม
• การผิดพลาดทางการผ่าตัดที่เกี่ยวข้องกับหัวใจ เช่น การใส่เครื่องกระตุ้นหัวใจ การสวนหลอดเลือดหัวใจ
• หลอดเลือดโป่งพองแตก
• ภาวะไตวาย
• การติดเชื้อที่มีผลต่อหัวใจ
• โรคลูปัส
• เยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ
• มะเร็งที่แพร่ลามไปยังถุงหุ้มหัวใจ

อาการ หัวใจถูกบีบรัด

ผู้ป่วยที่มีภาวะ Cardiac Tamponade อาจแสดงสัญญาณออกเป็นอาการต่าง ๆ เช่น ฟังเสียงหัวใจได้แผ่วเบา มีภาวะความดันสูงในหลอดเลือดดำที่คอ ตัวเขียว และยังมีอาการอื่น ๆ เช่น

• วิตกกังวล กระวนกระวาย หรือเซื่องซึม
• ใจสั่น หน้ามืด วิงเวียนศีรษะ หรือหมดสติ 
• มีอาการอ่อนแรง ความรู้สึกตัวลดลง
• มีปัญหาในการหายใจ หายใจเร็ว หรือไม่สามารถหายใจเข้าลึก ๆ ได้
• รู้สึกเจ็บแปลบบริเวณหน้าอกจนส่งผลให้คอ ไหล่ ท้อง และหลังมีอาการร่วมด้วย โดยอาการจะรุนแรงขึ้นเมื่อหายใจเข้าลึก ๆ หรือไอ
• รู้สึกอึดอัด แต่จะรู้สึกดีขึ้นเมื่อนั่งตัวตรงหรือโน้มตัวไปข้างหน้า
• ท้องหรือขามีอาการบวม 
• มีอาการดีซ่าน ผิวซีดหรือเป็นสีม่วง 
• คลำชีพจรไม่พบ โดยจะเกิดกับผู้ป่วยบางรายเท่านั้น
• ความดันเลือดต่ำ 

การรักษา หัวใจถูกบีบรัด

ในเบื้องต้นแพทย์จะสอบถามอาการและประวัติผู้ป่วย การรักษาจะมุ่งเน้นไปที่การบรรเทาแรงกดดันบริเวณหัวใจ โดยแพทย์จะเจาะระบายของเหลวออกจากช่องเยื่อหุ้มหัวใจ เพื่อระบายเลือดหรือเอาลิ่มเลือดที่อุดตันออกหากผู้ป่วยมีบาดแผลทะลุถึงภายในทรวงอก