ปัสสาวะบ่อยเวลากลางคืน (Nocturia) คือ ภาวะที่ปัสสาวะออกมากผิดปกติในเวลากลางคืน ในเวลาที่กำลังนอนหลับร่างกายของคุณจะผลิตปัสสาวะน้อยลง แต่มีความเข้มข้นเพิ่มขึ้น ทำให้คนส่วนมากไม่จำเป็นต้องตื่นมาปัสสาวะตอนกลางคืน สามารถนอนหลับต่อเนื่องไปโดยไม่รู้สึกปวดปัสสาวะได้นาน 6 ถึง 8 ชั่วโมง
แต่หากคุณต้องตื่นนอนมากกว่า 2 ครั้งขึ้นไปต่อคืนเพื่อถ่ายปัสสาวะ แสดงว่าคุณอาจมีอาการปัสสาวะมากผิดปกติเวลากลางคืน แล้วนอกจากภาวะที่ผิดปกติจะรบกวนการนอนหลับของคุณแล้วภาวะนี้ ยังเป็นสัญญาณบ่งบอกถึงภาวะความผิดปกติทางร่างกายของคุณได้อีกด้วย
สาเหตุ การปัสสาวะบ่อยในเวลากลางคืน
สาเหตุของภาวะปัสสาวะมากผิดปกติเวลากลางคืนเกิดจากกิจวัตรประจำวันในการใช้ชีวิต ภาวะของโรคต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง ปัสสาวะมากผิดปกติเวลากลางคืนพบได้บ่อยในผู้สูงอายุ แต่ก็สามารถเกิดขึ้นได้ในทุกวัย และมีปัจจัยอื่น ๆ ดังต่อไปนี้
อาการ การปัสสาวะบ่อยในเวลากลางคืน
ภาวะของโรคมากมายที่อาจส่งผลให้เกิดอาการปัสสาวะมากผิดปกติเวลากลางคืนได้ โดยทั่วไปพบว่าการเกิดภาวะปัสสาวะมากผิดปกติเวลากลางคืน นั้นสัมพันธ์กับโรคการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ (UTI) รวมถึงการติดเชื้อในกระเพาะปัสสาวะ ภาวะการติดเชื้อดังกล่าวจะทำให้เกิดอาการปวดแสบปวดร้อนบ่อย ๆ จำเป็นต้องปัสสาวะอย่างเร่งด่วนเกือบตลอดทั้งวันทั้งคืน และจำเป็นต้องใช้ยาปฏิชีวนะในการรักษาโรค
ภาวะของโรคอื่น ๆ ที่อาจเกี่ยวข้องกับภาวะปัสสาวะมากผิดปกติเวลากลางคืน ได้แก่
- ภาวะติดเชื้อต่อมลูกหมาก หรือต่อมลูกหมากโต
- ภาวะอุ้งเชิงกรานหย่อน
- ภาวะกระเพาะปัสสาวะบีบตัวไวเกินไป (OAB)
- ภาวะโตผิดปกติในกระเพาะปัสสาวะ ต่อมลูกหมาก หรือบริเวณอุ้งเชิงกราน
- โรคเบาหวาน
- อาการวิตกกังวล
- ภาวะไตติดเชื้อ
- ช่วงขาล่างบวมน้ำ หรือโตผิดปกติ
- ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ
- อาการผิดปกติในระบบประสาทส่วนต่าง ๆ เช่น โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง (MS) โรคพาร์กินสัน ไขประสาทกระดูกสันหลังถูกกดทับ
ปัสสาวะมากผิดปกติเวลากลางคืนยังสามารถพบได้บ่อยในกลุ่มผู้ป่วยที่มีอาการอวัยวะส่วนต่าง ๆ ล้มเหลวไม่ว่าจะเป็นหัวใจ หรือตับ
ภาวะการตั้งครรภ์
ปัสสาวะมากผิดปกติเวลากลางคืนเป็นอาการที่พบได้ในช่วงเริ่มต้นของการตั้งครรภ์ และอาจหยุดไปเมื่ออายุครรภ์มากขึ้น แต่ก็อาจเกิดขึ้นอีกครั้งเมื่อครรภ์โตจนไปกดทับกระเพาะปัสสาวะ
การใช้ชีวิตประจำวัน
อีกหนึ่งสาเหตุทั่วไปที่ทำให้เกิดภาวะปัสสาวะมากผิดปกติเวลากลางคืน คือการบริโภคเครื่องดื่มที่มากเกินไป ไม่ว่าจะเป็นน้ำเปล่า เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์และเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนนั้นมีฤทธิ์ในการขับปัสสาวะ ทำให้การดื่มที่มีส่วนประกอบต่าง ๆ เหล่านี้เป็นประจำจะส่งผลให้ร่างกายของผู้รับประทานผลิตปัสสาวะได้มากขึ้น ยิ่งบริโภคแอลกอฮอล์หรือเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนมากเกินไปก็จะยิ่งส่งผลให้ปวดปัสสาวะในตอนกลางคืน และต้องลุกมาปัสสาวะบ่อย ๆ ได้
การรักษา การปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน
อาการปัสสาวะมากผิดปกติเวลากลางคืน สามารถรักษาได้ด้วยการรับประทานยารักษาโรค ซึ่งผู้ป่วยจำเป็นต้องรับประทานยาอย่างสม่ำเสมอทุกวันเพื่อรักษาอาการของโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ยาที่ใช้รักษาภาวะปัสสาวะมากผิดปกติเวลากลางคืน ประกอบไปด้วย:
- ยา Anticholinergic ช่วยบรรเทาอาการปัสสาวะถี่เกินไป เพราะตามปกติคนเราควรขับถ่ายไม่เกิน 1 ครั้งเท่านั้นในช่วงกลางคืน
- ยา Desmopressin ช่วยให้ผู้ป่วยผลิตปัสสาวะลดลงในตอนกลางคืน
การผ่าตัด
แพทย์จะพิจารณาใช้แนวทางการรักษานี้เมื่อพบว่าวิธีการรักษาด้วยวิธีอื่น ๆ นั้นไม่สามารถทำให้อาการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนหายขาดได้ แพทย์อาจแนะนำให้ผู้ป่วยเข้ารับการผ่าตัด แต่รูปแบบการผ่าตัดก็จะขึ้นกับอาการและสาเหตุที่ทำให้ผู้ป่วยมีปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนด้วย ซึ่งต้องพิจารณาเป็นรายบุคคล