โรคเลือดออกในสมอง คือ โรคที่พบได้บ่อยในปัจจุบัน พบมากในผู้ที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป และผู้ชายมีโอกาสเป็นมากกว่าผู้หญิงประมาณ 2 – 3 เท่า จากตัวเลขที่มีการศึกษากันในหลายประเทศพบว่า ในประชากร 1 แสนคน จะมีผู้ป่วยโรคเลือดออกในสมองประมาณ 10-20 รายต่อปี หมายถึง ในประเทศไทยจะมีผู้ป่วยเพิ่มขึ้น 6,000-12,000 รายต่อปีเลยทีเดียว
โรคเลือดออกในสมอง จัดเป็นกลุ่มหนึ่งของโรคหลอดเลือดสมองร่วมกับโรคสมองขาดเลือด สาเหตุหลักมาจากภาวะความเสื่อมของหลอดเลือดสมองจากอายุที่มากขึ้นร่วมกับโรคประจำตัว ที่สำคัญคือ โรคความดันโลหิตสูง การสูบบุหรี่เป็นเวลานาน ภาวะแข็งตัวของเลือดบกพร่อง รวมถึงการใช้ยาป้องกันเลือดแข็งตัวบางชนิด แต่ในปัจจัยทั้งหลาย อายุที่มากขึ้นร่วมด้วยโรคความดันโลหิตสูงเป็นเวลานาน ยังคงเป็นตัวการสำคัญที่ก่อให้เกิดโรคนี้
สาเหตุ เลือดออกในสมอง
สาเหตุของเลือดออกในสมองที่พบบ่อยได้แก่
- ความดันโลหิตสูง เพราะความดันสูงไม่มีอาการอะไร ผู้ป่วยที่มีเลือดออกในสมองส่วนหนึ่งไม่รู้ตัวว่าเป็นความดันโลหิตสูง
- อุบัติเหตูที่ศีรษะ คนอายุน้อยกว่า 50 ปีเลือดออกในสมองมักจะเกิดจากอุบัติเหตุ
- Arteriovenous malformation (AVM) เป็นผิดปรกติแต่กำเนิดหลอดเลือดดำฝองต่อกับหลอดเลือดแดงทำให้หลอดเลือดดำฝอยแตก
- หลอดเลือดโป่งพอง Aneurysm ซึ่งอาจจะเกิดจากความดันโลหิตสูง หรือเป็นความพิการแต่กำเนิด
- ความผิดปรกติของผนังหลอดเลือด Amyloid angiopathy
- โรคเลือดเช่น โรคฮีโมฟีเลีย, sickle cell anemia
- โรตตับซึ่งเลือดจะออกง่าย
- เนื้องอกสมอง
- รับประทานยาต้านเลือดแข็ง
อาการ โรคเลือดออกในสมอง
จะขึ้นอยู่กับบริเวณที่เลือดออก ขนาดของก้อนเลือดและสาเหตุ มีอาการดังนี้
- ปวดหัว เวียนศีรษะ
- อ่อนแรงหรือชาครึ่งซีก อัมพฤกษ์ อัมพาต
- พูดไม่ชัด ปากเบี้ยว
- ตามัว
- ซึมลง หรือไม่รู้สึกตัว
- ชัก
การรักษา โรคเลือดออกในสมอง
โรคเลือดออกในสมอง ไม่มีวิธีการรักษาใดจะดีกว่าการป้องกัน กล่าวคือ เมื่อเข้าสู่วัยสูงอายุ ต้องระวังควบคุมรักษาโรคความดันโลหิตสูงให้เคร่งครัด ลดปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ เช่น หยุดสูบบุหรี่ โรคนี้นับเป็นภัยเงียบที่ก่อให้เกิดอันตราย การมีความรู้ความเข้าใจจึงมีความสำคัญครับ
การรักษาเลือดออกในสมองในระยะฉุกเฉิน
ต้องทำแข่งกับเวลาเพื่อช่วยชีวิต ลดความพิการที่จะเกิดขึ้น โดยมีการรักษาดังนี้
- รักษาตามอาการ ด้วยการใช้ยา
- ผ่าตัดเจาะระบายน้ำในสมอง ทำในกรณีเกิดน้ำคั่งในสมองร่วมหรือเพื่อวัดและลดความดันในสมอง
- ผ่าตัดเปิดกะโหลกศีรษะ นำเลือดในสมองออกลดสมองบวม และแก้ไขสาเหตุที่เลือดออก
- การอุดรอยรั่วของโรค ซึ่งไม่ต้องมีแผลผ่าตัด สามารถทำได้โดยการอุด
- ขดลวด กรณีเส้นเลือดโป่งพอง
- กาว กรณีเส้นเลือดขอด
การรักษาต่อเนื่องหลังพ้นภาวะฉุกเฉิน
- การทำกายภาพบำบัด โดยจำเป็นต้องฟื้นฟูให้เหมาะสมกับผู้ป่วย
- การดูแลต่อเนื่อง เพื่อป้องกันภาวะต่างๆ ที่เกิดขึ้นภายหลัง โดยเฉพาะภาวะน้ำคั่งในสมอง หรือชัก
- การป้องกันการเกิดซ้ำ โดยหมั่นวัดความดันโลหิต เบาหวาน ลดปัจจัยเสี่ยงต่างๆ เช่น งดสูบบุหรี่ งดนอนดึก งดเครียดทั้งกายและใจ