ภาวะขาดออกซิเจน (Hypoxia) คือ ไม่มีออกซิเจนในเนื้อเยื่อพอที่จะทำให้ส่วนต่างๆ ในร่างกายทำงานได้อย่างยั่งยืน
สาเหตุ ภาวะขาดออกซิเจน
- ภาวะพร่องออกซิเจนซึ่งร่างกายได้รับออกซิเจนน้อย (Hypoxic Hypoxia)
- ความกดดันของออกซิเจนในถุงลมปอดลดลง
- พื้นที่ที่ใช้ในการแลกเปลี่ยนก๊าซระหว่างปอดกับกระแสเลือดลดลง
- ออกซิเจนไม่สามารถซึมผ่านจากถุงลมปอดไปสู่กระแสเลือดได้สะดวก
- ภาวะพร่องออกซิเจนซึ่งมีสาเหตุจากเลือด (Hypemic Hypoxia)
- ภาวะพร่องออกซิเจนซึ่งมีสาเหตุจากการคั่งของกระแสเลือด (Stagnant Hypoxia)
- ภาวะพร่องออกซิเจนซึ่งมีสาเหตุจากภาวะเป็นพิษของเซลล์ (Histotoxic Hypoxia)
อาการ ภาวะขาดออกซิเจน
- รู้สึกหายใจไม่เต็มอิ่ม หายใจลำบากขึ้น หายใจถี่ขึ้น ไอ
- หัวใจเต้นเร็วขึ้น
- การรับรู้ตัวลดลง สับสน มึนงง ซึม
- วิงเวียน ปวดหัวเนื่องจากหลอดเลือดสมองขยายตัว
- ผิวหนังซีด หรือเขียวคล้ำ
- คลื่นไส้ อาเจียน
- รู้สึกร้อนๆ หนาวๆ วูบวาบตามตัว มีเหงื่อออกมาก
- รู้สึกกระสับกระส่าย กระวนกระวาย
- การทำงานของกล้ามเนื้อไม่ประสานกัน
- การร่วมมือกับบุคคลอื่นลดลง
- มือเท้าชา
- ตาพร่ามัว ลานสายตาแคบลง
- เพ้อ หมดสติ ชัก
- หากออกซิเจนลดลงมาก ๆ จะกระทบต่อระบบหายใจ ระบบเลือด สมอง ประสาท กล้ามเนื้อ และส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย จนเสียชีวิตได้
ส่วนในเด็กก็อาจอาการข้างต้นเช่นเดียวกับผู้ใหญ่ แต่อาจสังเกตอาการผิดปกติ ได้ดังนี้
- ดูอ่อนเพลีย รู้สึกไม่สบายตัว
- เลิกสนใจของเล่น หรือสิ่งที่เด็กเคยสนใจ
- สังเกตเห็นเด็กนั่งเอนตัวไปทางด้านหน้า เนื่องจากทำให้หายใจได้สะดวกขึ้น
- เด็กที่มีโรคเกี่ยวกับระบบหายใจ อาจมีอาการหายใจทางปากและมีน้ำลายไหลออกมามากผิดปกติ
การรักษา ภาวะขาดออกซิเจน
การรักษาด้วยตนเอง
การหลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่และการสูดควันบุหรี่มือสองอาจช่วยบรรเทาอาการต่างๆ ได้
มองหาการดูแลทางการแพทย์
ไปพบแพทย์ทันทีในกรณีต่อไปนี้
- มีอาการหายใจไม่สะดวกอย่างฉับพลันและรุนแรง
- หัวใจเต้นเร็ว
- ไอเรื้อรัง
- และมีการกักของเหลว
ไปพบแพทย์ในกรณีต่อไปนี้
หายใจไม่อิ่มในขณะที่อยู่เฉยๆ หรือหลังจากทำกิจกรรมเล็กน้อยหายใจไม่อิ่ม ซึ่งไม่ดีขึ้นอย่างรวดเร็วหลังทำกิจกรรมหายใจไม่อิ่ม หรือรู้สึกสำลักเมื่อตื่นขึ้น
ความเจ็บป่วยที่เกี่ยวข้อง
หอบหืด
ภาวะที่ทางเดินหายใจอักเสบ ตีบตัน บวม และมีการสร้างเมือกเสมหะมากกว่าปกติซึ่งทำให้หายใจไม่สะดวก
โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง
โรคปอดชนิดหนึ่งที่อุดกั้นการไหลเวียนของอากาศและทำให้หายใจไม่สะดวก
ปอดบวม
การติดเชื้อที่ทำให้ถุงลมในปอดข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้างอักเสบ โดยอาจมีน้ำอยู่ในนั้น
การแสดงอาการ
ภาวะพร่องออกซิเจน
ภาวะลิ่มเลือดอุดตันในปอด
ภาวะที่หลอดเลือดแดงในปอด 1 เส้นหรือมากกว่าอุดตันจากการที่เลือดแข็งตัวเป็นลิ่ม
การแสดงอาการ
ภาวะขาดออกซิเจน